İslâm medeniyeti; bütün dünyaya, bütün zamanlara hitap eden ve çağları peşinde sürükleyen, insanlık tarihi boyunca yaşamış en ileri ve en parlak medeniyettir.
İslam medeniyeti, hâkim olduğu beldelerin ve memleketlerin mamur hâle gelmesini, insanların ruh, düşünce ve beden bakımından rahat, huzur, sulh ve sükûn içinde yaşamalarını sağlamıştır. Müslümanların tarih boyunca kurdukları bütün medeniyetlerin kaynağı İslamiyet’tir. İslamiyet, insanların dünyada ve ahirette mutlu, cemiyet hayatında huzurlu olmaları için uymaları gereken her şeyi bildirmiştir. Bunlar, Allahü teâlânın Kur’ân-ı kerimde bildirdikleri, Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmın öğrettikleri, Eshâb-ı kirâmın naklettikleri ve dört mezhep âlimlerinin açıkladıklarıdır. İnsanlığın bunaldığı her şeyin çözüm ve çaresi bunların içinde mevcuttur.
İslamiyet’in en güzel bir şekilde yaşandığı devir asr-ı saadettir, yani Sevgili Peygamberimizin “sallallahu aleyhi ve sellem” yaşadıkları mübarek zamandır. Müslümanların tarih boyunca kurdukları bütün medeniyetlerin kaynağı, mümtaz örneği ve rehberi, asr-ı saadettir. Asrı saadet, sonra gelen Müslüman milletlerin daha çok benzeyebilmek için gayret gösterdikleri idealleri olmuştur.
İslamiyet’ten önce Arabistan bir çöl ve orada oturan insanlar da putperest idi. İlkel bir hayat sürerlerdi. Kız çocuklarını diri diri gömmek gibi korkunç âdetleri vardı. İşte böyle aciz, zavallı bir kavim, onlara rehberlik eden sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm sayesinde birdenbire değişmiş, tam bir medeniyete kavuşmuş, olağanüstü bir gayretle, 30 sene içinde, doğuda Türkistan ve Hindistan, batıda İspanya olmak üzere akla hayret veren çok kudretli bir İslam medeniyeti meydana getirmiştir.
Müslümanlar, ilimde, fende ve medeniyette son derece ilerlemişler, o zamana kadar bilinmeyen birçok şeyleri keşfetmişlerdir… Araplar, Afrika kavimleri, Asya’da Gürgâniye, Harezmşahlar gibi meşhur Müslüman milletler ve Müslüman Türkler, bugün bile gıpta edilen, imrenilen medeniyetlerine hep İslamiyet’e uymak ve asr-ı saadeti örnek almak suretiyle ulaşmışlardır.
İslâm medeniyeti cihanşümûl bir medeniyettir. Müslüman milletlerin bütün dünyayı aydınlatan medeniyete ulaşma dereceleri, İslamiyet’i, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarından öğrenme ve İslamiyet’e tam uyma derecelerine göre farklı olmuştur. Bu milletler içinde Osmanlı Türklerinin bazı dönemlerde yükseldikleri seviye, hepsinden ileri olmuştur. Bu sebeple Osmanlı Türkleri altı asır boyunca bütün dünyaya her şeyiyle mükemmel bir medeniyet numunesi olmuş, buna da Türk-İslâm Medeniyeti adı verilmiştir. İstanbul, bu medeniyetin sembol şehridir.
Şayet çok çalışırsak, dün olduğu gibi bugün de şanlı ecdadımızın ilimde, fende ve medeniyette ulaştığı yüksek seviyeye ulaşabiliriz.