Bugün, Vahideddîn Han’ın (Sultan Altıncı Mehmed) vefat yıl dönümüdür…
Vahideddîn Han ağabeyi İkinci Abdülhamîd Han tarafından büyütülüp, himâye edildi. 4 Temmuz 1918’de ağabeyi Sultan Reşâd’ın vefât ettiği gün pâdişâh ve halîfe oldu… Tahta geçtiği sıralarda Birinci Dünya Savaşının korkunç neticeleri alınmak üzereydi. Nitekim Mondros Mütârekesi imzâlanarak, Birinci Dünya Harbi, mağlubiyetimizle bitti… Mütârekeye imzâ koyan delegeler, 10 Kasım 1918’de saraya arz-ı tâzim için geldiklerinde pâdişâh bunları kabul etmedi. Mütârekeden hemen sonra Osmanlıları Birinci Dünya Savaşına sokan Talât, Enver ve Cemâl Paşalar yurt dışına kaçtılar… Neticede İttihatçı liderlerin baskısından kurtulan Sultan Vahideddîn Han’ın elinde ancak düşmanlara teslim edilmiş bir milleti idâre etmek kalmıştı…
Tabii, bu arada İngilizler Türk birliğini parçalamak için pâdişâh aleyhine çalışmaktan geri durmuyorlardı. Aleyhinde kampanya başlattılar. Yegâne arzuları pâdişâhı milletin gözünden düşürmekti. Nitekim bunda ısrar eden İstanbul’daki İngiliz işgâl kuvvetleri, 17 Kasım 1922 Cuma günü halîfeyi baskı ve silah zoruyla Dolmabahçe Sarayından motora alarak Malaya harp gemisine bıraktı. Bu gemi, son Osmanlı pâdişâhı ve İslâm halîfesini, Malta Adasına götürdü… Vahideddîn Han, acı ve sıkıntı içinde geçen bir sürgün hayâtından sonra, 16 Mayıs 1926’da İtalya’da vefât etti. Cenâzesi Şam’a getirilerek Sultan Selim Câmii Kabristanına defnedildi…
Vahideddîn Han’ın; çok sevdiği vatanından kopartılırken yanında bir şey götürmediği, vefâtında kasaba, bakkala ve fırına olan borçlarından dolayı 15 gün tabutunun kaldırılamamış olmasından da anlaşılmaktadır.
İbretlik iki anekdot:
1919 senesi ramazanında bir sabah Yıldız Sarayı’nda yangın çıkar. Kısa zamanda büyüyen alevler, sultanın geceleri kaldığı dâireyi de sarar. O geceyi tesadüfen Cihannümâ Köşkü’nde geçirmiş olan Vahideddîn Han, yangını haber alınca, üzerine pardösüsünü giyerek dışarı çıkar. Köşkün önünde yangını seyrederken çevrede ağlayanları görünce gözleri yaşararak; “Benim vatanım ateşler içinde, onun yanında bu alevlerin ne kıymeti var” demekten kendini alamaz…
***
Vahideddin Han, yurt dışına çıkarılırken, yakınları dediler ki:
-Efendim, gittiğimiz yerde, sıkıntıya düşebiliriz. Topkapı Sarayı’ndaki, kıymetli taşlardan, elmaslardan, mücevherlerden birkaç tanesini yanımıza alsak? Malumunuz, bunlar sizin kendi öz malınız. Dedelerinizden kalmadır.
Sultan, bunlara tarihe geçen şu cevabı verdi:
-Evet bunları götürmem için kimseden izin almam gerekmez. Ancak bunlar, milletimin malıdır. Dedelerim, eğer bu milletin sultanı olmasaydı, bu hediyeler gelir miydi? Ben millet malına hainlik edemem!
Bütün Osmanlı Sultanlarının ruhları şad olsun…
