Hanbelî mezhebi fıkıh ve hadîs âlimi. Künyesi Ebû Bekr olup ismi, Ubeydullah bin Ali bin Nasr bin Humra bin Ali bin Ubeydullah el-Bağdâdî et-Teymî’dir. Lakabı, Fahrüddîn’dir (Dinin iftihar ettiği kişi). Ubeydullah bin Ali İbn-ül-Maristaniyye diye tanınır. Ubeydullah bin Ali, 541 (m. 1147) senesinde doğdu. 599 (m. 1202) senesi Safer ayında vefât etti.
Ubeydullah bin Ali, Hanbelî mezhebi fıkıh ve hadîs ilmi yanında, edebiyat, târih, tıb, astronomi ve başka ilim dallarında söz sahibi idi. Ebû Bekr-i Sıddîk’ın ( radıyallahü anh ) evlâdından olduğu bildirildi.
Ubeydullah el-Mâristaniyye; Ebü’l-Muzaffer bin Şiblî, İbn-ül-Batıy, Yahyâ bin Sabit İbn-i Bendar, Abdülhak bin Abdülhâlık, Ebü’l-Feth bin Şâtil ve daha birçok âlimden hadîs-i şerîf dinledi, yazdı ve rivâyette bulundu. Mezhebinin ince bilgilerine vâkıf oldu. Edebiyat ilminde de üstün dereceye yükseldi.
Ebü’l-Muzaffer onun hakkında; “Ubeydullah el-Maristaniyye, fazilet sâhiblerinin büyüklerinden olup, birçok ilimde üstün derecede idi. Dîvân-ül-İslâm fî târihi Dâr-is-selâm, onun yazmış olduğu bir eser olup, üçyüz altmış bölüm halindedir” demektedir.
İbn-ün-Neccâr ise onun hakkında; “İbn-ül-Mâristaniyye çok ilim öğrendi. Tıb, mantık ve astronomide söz sahibi idi. O, Derb-iş-Şâkiriyye’de Dâr-ül-ilim adlı bir bina yaptırdı. Bütün kitaplarını buraya verip, ilim öğrenenlere vakfetti. Aynı zamanda Câmi-ül-Kasr’da ders vererek pekçok talebe yetiştirdi.
Cum’a günleri, halka hadîs rivâyetinde bulunurdu. Başkalarının çıkardığı bir fitne sebebiyle bir ara habsedildi Yaptırdığı Dâr-ül-ilim ve içindeki kitapları ve kendisine âit mal, mülk satıldı. Daha sonra serbest bırakıldı. Dâr-ül-ilm’e ve kitaplarına tekrar kavuştu” demektedir.
Ubeydullah el-Mâristaniyye birçok eserler yazmıştır. Dîvân-ül-İslâm fî târihi Dâr-is-selâm ve Siyer-ül-vezîr İbn-i Hubeyre onun yazdığı eserlerdendir.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-6, sh. 241
2) Zeyl-i İbbakat-ı Hanâbile cild-1, sh. 442
3) Şezerât-üz-zeheb cild-4, sh. 339
UBEYDULLAH BİN ALİ EL-MÂRİSTANİYYE