Osmanlı âlimlerinden. Seksenbirinci Osmanlı şeyhülislâmıdır. İsmi Mehmed Emîn’dir. Pâdişâh ikinci Mustafa Hân’ın baş İmâmı, yetmişüçüncü şeyhülislâm Topkapılı Sâlih Efendi’nin oğludur. “Sâlih Efendi-zâde” veya gözlük kullandığından dolayı “Cam göz” diye bilinirdi. 1117 (m. 1705) senesinde Edirne’de doğdu. 1191 (m. 1777) senesinde Bursa’da vefât etti. Emîr Sultan civarındaki kabristanda medfûndur.
Küçük yaşından i’tibâren ilim tahsîline yönelip, zamanının âlimlerinden aklî ve naklî ilimleri tahsil etti. Tahsilini tamamladıktan sonra, 15 yaşında müderris oldu. Çeşitli medreselerde uzun müddet müderrislik yapıp ders okuttu ve talebe yetiştirdi. 1160 (m. 1747) senesinde Selanik, 1166 (m. 1752) senesinde Şam, 1171 (m. 1757) senesinde Medîne-i münevvere ve 1174 (m. 1760) senesinde İstanbul kadılığı vazîfelerinde bulundu. 1181 (m. 1767) senesinde Anadolu payesine ulaştı. 1184 (m. 1770) senesinde Anadolu kadı-askeri oldu. 1188 (m. 1774) senesinde Rumeli kadıaskerliğine yükseltildi. Şeyhülislâm İvaz-zâde İbrâhim Efendi’nin vazîfeden alınması üzerine, 1189 (m. 1775) senesinde şeyhülislâmlık makamına getirildi, 1 yıl 4 ay 4 gün sonra, yaşlılığı sebebiyle 1190 (m. 1776) senesinde vazîfeden ayrılıp, Bursa’ya gitti. Bursa’da kısa bir müddet kaldıktan sonra vefât etti.
Kâdılık ve şeyhülislâmlığı sırasında adâlet ve doğruluktan ayrılmamış olan Mehmed Emîn Efendi, âdil, cömert ve kerem sahibi idi. Şeyh Murâd Efendi dergâhındaki talebelerin iaşesi, Topkapı civarındaki Ahmed Paşa Câmii hizmetçilerinin maaşları ve medresenin bakım ve ta’miri için, gelirlerinin üçte birini vakfetmişti. Kaynaklarda eseriyle ilgili bilgiye rastlanmamıştır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Devhat-ül-meşâyıh sh. 106
2) İlmiye salnamesi sh. 543-544
3) Kâmûs-ül-a’lâm cild-4, sh. 2930
SÂLİH EFENDİ-ZÂDE MEHMED EMÎN EFENDİ