Hadîs, târih ve Mâlikî mezhebi fıkıh âlimi. Künyesi, Ebü’l-Hüseyn olup ismi, Yahyâ bin Ali bin Abdullah bin Ali bin Müferrec’dir. 584 (m. 1188) yılında Kâhire’de doğdu. 662 (m. 1264) yılında Kâhire’de vefât etti. Kureyş asıllı olduğu için Kuraşî, Emevî sülâlesinden olduğu için Emevî, aslen Nabluslu olduğu için Nablûsî, Mısır’da doğup yetiştiği için Mısrî nisbet edildi Reşîdüddîn lakabı verildi. Reşîd-i Attâr nâmıyla meşhûr oldu.
Babası Ali bin Abdullah ve amcası Abdürrahmân’dan ilim öğrenen, Ebü’l-Hüseyn Reşîd-i Attâr; Ebü’l-Kâsım Busirî, İsmâil bin Yâsîn, Ebû Tâhir bin Bennân, Kâtib Ali bin Hamza, Abdüllatîf bin Ebû Sa’îd, Şihâbüddîn Muhammed bin Yûsuf Gaznevî, Vâ’iz İbn-i Necâ ve hanımı Fâtıma binti Sa’îd-il-Hayr ve daha birçok âlimden ilim öğrenip hadîs-i şerîf dinledi. Şam’da Ebü’l-Yümn Kindî ve İbn-i Hârestânî’den, Mekke ve Medine’de birçok âlimden ilim öğrendi. Hâfız İbn-i Mufaddal’dan icâzet aldı. İlim öğrendiği hocalarının hayâtını harf sırasına göre “Mu’cem” adlı eserinde yazdı. Yazısı çok güzeldi Hocalarından duyduklarını yazdı. Yazdıklarını ezberledi. Yüzbin hadîs-i şerîfi râvîleriyle birlikte ezberden bilirdi. Mısır’da hadîs ulemâsının reîsi idi. Kâmiliyye Medresesi müderrisliğine ta’yin edildi. Ondan sonra Mısır’da, hadîs ulemâsı reîsliğinde bulunabilecek kimse gelmedi. Allahü teâlânın dînine hizmet ve O’nun kullarının dünyâ ve âhıret saadetini kazanmalarına yardımcı olmak için çok çalıştı. Halka, ilminden istifâde edebilmeleri için elinden gelen kolaylığı gösterdi, insanlara sık sık nasihatlerde bulunur, Allahü teâlânın emir ve yasaklarını öğrenip tatbik etmeyenlerin, Cehenneme atılmaktan kurtulamayacaklarını anlatırdı. Haram ve şüpheli şeylerden şiddetle kaçar, mübahların birçoğunu da terk ederdi. Dünyâ malına hiç ehemmiyet vermez, eline geçen malı, parayı, Allahü teâlânın dînine hizmette kullanır, fakirlere sadaka olarak dağıtırdı. Kendi nafakasını elinin emeği ile kazanır, ilim öğretmek ve ibâdet etmekten artakalan zamanlarda yazdığı kıymetli eserlerle, Ehl-i sünnet âlimlerinin ilimlerinin yayılmasına hizmet ederdi.
Pekçok talebe yetiştirdi. Şerefüddîn Dimyâtî, İbn-i Zâhirî, Ebü’l-Abbâs bin Sasrî, Kâdı Zeynüddîn Abdürrahîm Saati, Abdülkâdir Sâ’bî, Şa’bân Erbîlî, İbn-i Yünûnî, Abdürrahmân Ya’îş Sebtî, Dâvûd bin Yahyâ Harîri ve daha birçok âlim onun talebeleri arasındaydı.
Birçok kıymetli eserin müellifi olan Reşîd-i Attâr’ın eserlerinden ba’zıları şunlardır: “Mu’cem-üş-Şüyûh”, “Nüzhet-ün-nazar fî zikr-i mîn haddese an Ebi’l-Kâsım-il-Begavî”, “Gurer-ül-fevâid-il-mecmûa fî beyân mâ vekâ’a fî sahih-i Müslim minel-ehâdîs-il-maktûa”, “Tehârîc” ve “Tuhfet-ül-müstezîd fil-ehâdîs-is-semâniyet-il-es-ânîd.”
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Tezkiret-ül-huffâz cild-4, sh. 1442
2) Hüsn-ül-muhâdara cild-1, sh. 356
3) Neyl-ül-intihâc derkenâr-i Dîbâc sh. 354
4) El-A’lâm cild-8, sh. 159
5) Mu’cem-ül-müellifîn cild-13, sh. 213
REŞÎD-İ ATTÂR (Yahyâ bin Ali Nablûsî)