Şâfiî mezhebi fıkıh ve hadîs âlimi. İsmi, Ömer bin Ahmed bin Ali bin Mahmûd Şemmâ’ Halebî’dir. Künyesi Ebû Hafs olup, lakabı Zeynüddîn’dir. 880 (m. 1475) senesinde doğdu. Doğum yeri bilinmemektedir. 936 (m. 1529) senesi Safer ayının ortasında Haleb’de vefât etti. Cebel-i Cûşen denilen yere defnedildi.
Ömer Şemmâ’, önce Muhyiddîn bin Ebâr ve Kâdı Celâlüddîn Nasîbî’den ilim öğrendi. Haleb’in önde gelen âlimlerinden olan Takıyyüddîn Ebî Bekr Hıyşî Halebî’den hadîs ilmini öğrendi. Sonra da Kâhire’ye giderek orada tahsiline devam etti. Celâlüddîn Süyûtî, Kâdı Zekeriyyâ, Burhânüddîn İbni Ebî Şerîfin derslerini dinledi. İcâzet aldığı hocalarının adedi. İkiyüze ulaştı. Çok defa hac etti. Mekke-i mükerremede mücavir olarak kaldı. Hadîs ilmini tahsil için çok yerler dolaştı. Hama, Humus, Dımeşk, Kudüs, Safd, Kâhire, Belbeys, Mekke-i mükerreme, Medîne-i münevvere bunlardandır. Mekke-i mükerremede Muhammed bin Irâkî ile görüşüp sohbetinde bulundu ve ondan icâzet (diploma) aldı. Şeyh Alvân Hamevî ile görüştü. Alvân Hamevî de ondan hadîs öğrendi. Onunla aralarında çok kuvvetli bir dostluk vardı.
Ömer Şemmâ’, iyiliği emreder, Allahü teâlânın emirlerini duyurur, yasaklarından sakındırırdı. Dünyâya düşkün olanların hediyelerini kabûl etmezdi. Hiçbir resmî vazîfe kabûl etmedi. Kendi kazancı ile geçinirdi. Çok güzel eserler yazıp, beyitler söyledi. Bir şiirinde özetle şöyle dedi: “İnsanlara acı, onlara merhametli davran. Güleryüzlülükle onlara muâmelede bulun. İnsanlara merhamet edene, Allahü teâlâ merhamet eder. Bu husûsta insanların efendisinden hadîs-i şerîf vârid oldu.”
Vefâtında, bütün Haleb halkı ve başka şehirlerdeki müslümanlar çok üzüldüler. Şeyh Alvân da çok üzüldü ve buyurdu ki: “Hadîs ilmi reîsliği onda idi. Şimdi garîb kaldı.” Ömer Şemmâ’, sünnet-i seniyyeye çok bağlı idi. İslâm âlimlerinin izinde yürüdü.
Çok kitap yazdı. Eserlerinden ba’zıları şunlardır: 1- Mevrid-üz-zemân fî şuub-il-Îmân, 2- El-Fevâid-üz-zâhire fî sülâlet-it-tâhire, 3- Muhtasaru şerh-ir-Ravd, 4- Kitâbü belâgat-il-mukteni’ fî âdâb-il-müstemi’, 5- Ed-dürr-ül-mültekıt min-er-ravd-in-nâdıra fî fedâil-il-aşera, 6- El-Azb-üz-zülâl fî fedâil-il-leâl, 7- El-leâl-illâmia fî tercüme-il-eimmet-il-erbe’a, 8- El-müntehâb minen nazm-il-fâik fiz-zühdi ver-rekâik, 9- El-Yevâkit-ül-mükellile fil-ehâdîs-il-müselsile, 10-Feth-ül-mennân fî tahmis raiyyet-iş-Şeyh Alvân, 11- El-Müntehab-ül-merdâ min müsned-iş-Şâfiî, 12- Lükat-ül-mercân min müsned-in-Nu’mân, 13-İltâf-ül-âbid, 14- El-Kabs-ül-hâvî li gurer dav-is-Sehâvî, 15- El-Mevâhib-ül-melekiyye, 16- Tuhfet-ül-emcâd, 17-Et-Tezkire, 18- Kitâbü muharrik himem-ül-kâsirîn, 19- En-Nebzet-üz-Zâkiye, 20- Uyûn-ül-ahbâr.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-7, sh. 274
2) Şezerât-üz-zeheb cild-8, sh. 218
3) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 795
4) El-Kevâkib-üs-sâire cild-2, sh. 224
5) Keşf-üz-zünûn cild-1, sh. 252, 488, 618 cild-2, sh. 1184, 1534, 1907
6) İzâh-ül-meknûn cild-1, sh. 19, 194, 450 cild-2, sh. 133, 174, 605
7) Brockelmann Sup-2, sh. 415
ÖMER ŞEMMÂ’