Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinden. İsmi, Ömer bin İshâk bin Ahmed’dir. Künyesi Ebû Hafs olup, Sirâcüddîn lakabı ile tanınırdı. Gaznevî ve Hindî nisbetleri vardır. 704 (m. 1304) senesinde doğduğu, mu’teber eserlerde bildirilmektedir. Münâzara ilminde büyük bir üstat, mahir bir kılavuz kabûl edilmiş olup, çok zekî, eşine az rastlanan bir âlim idi. Fıkıh, hılâf ve tasavvufa dâir çok kıymetli kitaplar yazdı. 793 (m. 1390) senesinde vefât etti. Keşf-üz-zünûn sahibi ve Süyûtî, vefât târihini 773 olarak bildirmekte olup, ayrıca; “Ömer bin İshâk Gaznevî, Mısır’da kâdı’l-kudât idi” demektedirler.
Fıkıh ilmini, büyük âlim ve zühd sahibi bir zât olan Vecîhüddîn-i Dehlevî’den öğrendi. Hocası olan, bu zât, Hindistan’ın Dehlî şehrindeki Hanefî mezhebinin en büyük âlimlerinden olup, faziletleri, üstünlükleri çok ve her ilimde derya (deniz) gibiydi. Zamanının âlimlerinin İmâmı sayılırdı. Bundan başka, Şemseddîn Habîb-i Dûlî’den, Delhi âlimlerinin sultânı diye anılan Sirâcüddîn-i Sekâfî ve Rükneddîn-i Bedâyunî’den de ilim aldı. Bunlar, Hamîdüddîn-i Darir’in ve Ebü’l-Kâsım Tenûhî’nin talebeleri idiler.
Eserlerinin başlıcaları şunlardır: 1-Et-Tevsîh: Hidâye şerhidir. 2- Eş-Şâmil: Fıkıh ilmine dâirdir. 3-Zübdet-ül-ahkâm fî ihtilâf-il-eimmet-il-a’lâm, 4- Şerhu Bedî’ıl-usûl, 5-Şerh-ül-mugnî, 6-Muazzet-ül-münîfe fî tercihi mezhebi Ebî Hanîfe, 7- Şerh-üz-ziyâdât, 8- Şerh-ül-câmi’ayn: Bunu tamamlayamamıştır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-7, sh. 276
2) Ed-Dürer-ül-kâmine cild-3, sh. 154
3) Şezerât-üz-zeheb cild-6, sh. 228
4) El-Fevâid-ül-behiyye sh. 148, 149
5) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 790
ÖMER BİN İSHÂK EL-GAZNEVÎ (Kâdı Sirâcüddîn-i Hindî)