Şafiî mezhebi fıkıh ve târih âlimlerinden. İsmi Ali bin Ebî Bekr bin Ali bin Muhammed bin Ebî Bekr bin Abdullah bin Ömer bin Abdürrahmân bin Abdullah el-Yemânî’dir. Zebîd şehrine nisbeten Zebîdî denildi. Lakabı Muvaffakuddîn olup, Nâşirî diye meşhûr oldu. 754 (m. 1353) senesinde Zebîd’de doğdu. 844 (m. 1440) senesi Safer ayının onbeşinde, Ta’iz’de vefât etti.
Doğum yeri olan Zebîd’de büyüdü. İlk tahsilini babasından yaptı. Hâvî kitabını ezberledi. Babasından, amcası Kâdı Ahmed’den, Fakîh Ebü’l-Meâlî bin Muhammed Ebi’l-Meâlî’den ilim öğrendi. Diğer amcası Muhammed bin Abdullah’dan “Muhezzeb” ve “Minhâc” kitaplarını okudu. Cemâleddîn Reymî ve bunlardan başka Zebîd âlimlerinden de ilim öğrendi. Cemâlüddîn Emyûtî, Ebnâsî, Zeynüddîn Irâkî, Merâgî, Nesîmüddîn Kazrûnî gibi büyük âlimlerle tanışıp, bunlardan da ilim tahsil etti. İzzeddîn bin Cemâ’a’dan “Erba’în” kitabını dinledi. Mecdüddîn Şîrâzi Yemen’e yerleşince, bu âlimden de ilim öğrendi.
Gençliğinde birçok defa hacca gitti. Peygamber efendimizi ( aleyhisselâm ) ziyâret etti. Uzun zaman büyük âlimlerden ders alarak, kendisi de âlim oldu. 791 (m. 1389) senesinde Hays kadılığına getirildi. Daha sonra buradan ayrılarak, Zebîd şehri kadılığına getirildi. Burada Eşrefiyye Medresesi’nde müderrislik vazîfesinde de bulundu. Çok talebe yetiştirdi. Hâl ve hareketleri, gidişatı çok beğenildi. Zamanının sultânına, onun büyük ve değerli bir âlim olduğunu söylediler. Yemen diyârının başkadılığına getirilmesini istediler. Sultan ise; “Biz onu Zebîdlilere bağışladık. Onu başka bir yere vermeyiz” diyerek, yerinde bıraktı. Muhammed Şîrâzî hacca gittiğinde, onun vazîfesini vekâleten yürüttü. Melik Eşref Ta’iz’deki medresesinin müderrisliğini de ona verdi.
Güzel ahlâklı, şahsiyet sahibi, mükemmel bir zât idi. Çok gayretli, çalışkan olup, güzel ve te’sîrli konuşurdu. Çok mütevâzi ve gidişatı güzel idi. Güler yüzlü ve neş’eli idi. Herkes tarafından sevilirdi. Dînî ilimlerde çok bilgi sahibi idi.
Yazdığı kıymetli eserlerden ba’zıları şunlardır: 1- El-Fevâid-üz-Zevâid, 2- Ravdat-ün-Nâzır fî ahbâri devlet-i Melik Zâhir, 3- Muhtasar fî ziyâret-in-nisâi lil-kubûr, 4- Cevâhir-ül-müsemminât, 5- Dîvân, 6- Tuhfet-ün-Nâfi’.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-7, sh. 46
2) Ed-Dav-ül-lâmi’ cild-5, sh. 205
3) Şezerât-üz-zeheb cild-7, sh. 251
4) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 718, 732
NÂŞİRÎ (Ali bin Ebî Bekr)