Mâlikî mezhebi fıkıh âlimlerinden. İsmi, Muhammed bin İbrâhim bin Halîl Tetâî’dir. Tetâ, Mısır’da, Menûfiyye şehri yakınlarında bir köydür. Şezerât’ta bu isim Senâi olarak geçmektedir. Usûl ve ferâiz ilimlerinde büyük bir âlim olan Tetâî’nin lakabı Şemsüddîn, künyesi Ebû Abdullah’dır. Doğum târihi bilinmemektedir. Vefât senesi Şezerât’ta 937 (m. 1530) olarak bildirilirken, Neyl-ül-ibtihâc’da 940 (m. 1533) senesinden sonra denilmekte, Esmâ-ül-müellifîn’de ise 942 (m. 1535) olarak gösterilmektedir.
Tetâî’nin hakkında kaynaklarda fazla bilgi bulunmamaktadır. Zamanının âlimlerinden; Senhûrî, Şeyh Dâvûd, Ahmed bin Yûnus Kusentînî, Sıbt-ül-Mardînî ve daha başka âlimlerden ilim öğrendi. Bilhassa fıkıh, ferâiz, hesâb (matematik) ve usûl ilimlerinde büyük âlim oldu. Mısır’da Mâlikî mezhebi kadılığı vazîfesinde bulundu. Bir müddet bu vazîfeye devam etti. Daha sonra bu vazîfeden ayrıldı. Kendini, tamamen ilme ve kitap yazmaya verdi. Pekçok kıymetli kitap yazdı.
Muhammed Tetâî, ilim ve ameli kendisinde birleştiren büyük âlimlerden idi. Çok fazla ilmi olup, o derecede de ibâdet ederdi. Çok oruç tutar ve çok nafile namaz kılardı, İslâmiyetin emir ve yasaklarına çok bağlı idi. Haramlardan ve mekrûhlardan son derece kaçınırdı, iffet sahibi idi. Ya’nî, insan tabiatının muhtaç olduğu şeyleri, İslâmiyete uygun olarak yapardı. Herkese karşı güleryüzlü ve alçak gönüllü idi. İlim öğrenmek için, pekçok insan onun yanına gelir giderdi. Seyyid Abdürrahîm Abbasî, ondan ilim öğrenen büyük âlimlerdendir.
Kıymetli eserlerinden ba’zıları şunlardır: 1- El-Behcet-üs-seniyye fî hall-il-işârât-is-seniyye, 2- Tenvîr-ül-makâle fî hall-il-elfâz-ir-risâle li-Yûsuf bin Hasen Tetâî, 3- Feth-ül-celîl fî şerhi Muhtasar-il-Halîl: Mâlikî fıkhına dâir bir eserdir. 4- Şerhu İbn-i Hâcib, 5- Şerh-ül-irşâd li İbn-i Asker, 6- Hıttat-us-sedâd, 7- Hâşiyetü alâ şerh-ıl-mahallî alâ cem-il-cevâmi’, 8- Feth-ül-celîl fî halli cevâhiri dürer-il-elfâz-iş-Şeyh Halîl.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-8, sh. 194
2) Şezerât-üz-zeheb cild-8, sh. 224
3) Esmâ-ül-müellifîn cild-2, sh. 236
4) Neyl-ül-ibtihâc (Dîbâc kenarında) sh. 335, 336
5) Keşf-üz-zünûn sh. 1628
MUHAMMED TETÂÎ (Muhammed bin İbrâhim)