Fas’ta yetişmiş kırâat ve Mâlikî mezhebi fıkıh âlimlerinden. Adı, Muhammed bin Ahmed bin Ebî Bekr bin Yahyâ bin Abdürrahmân bin Ebî Bekr bin Ali el-Kuraşî et-Tilmsânî olup, künyesi Ebû Abdullah’dır. Fas şehrinde 750 (m. 1349) yılında vefât etti. Tilmsân’da defnedildi.
İbn-ül-İmâm Ebî Zeyd Abdürrahmân, Ebû Mûsâ Îsâ, İbn-i Ebî İmrân Mûsâ bin Yûsuf el-Meşeddâlî, Ebû Abdullah bin Abdünnûr, İbrâhim bin Hakem es-Selvî el-Kettânî, Ebû Osman Sa’îd bin İbrâhim bin Ali el-Hayyât gibi zamanının âlimlerinden ilim tahsil etti. Ebû İshâk et-Tayyâr ve Ebû Abdullah Muhammed bin Muhammed el-Karmûnî gibi âlimlerin zamanına yetişti. Yaşı küçük olduğundan, bu iki âlimden istifâde edemedi.
Devamlı ilim öğrenmek, çeşitli ilimlere dâir kitapları müzâkere etmek, dersle meşgûl olmak, talebe yetiştirmek, Kur’ân-ı kerîm kırâat etmekle (okumakla) meşgûl olurdu. Kuzey Afrika ülkelerinde parmakla gösterilen bir âlimdi, ilminin çokluğu ve kuvvetliliği ile tanınır, âdil davranması ile bilinirdi. Çok fazla ibâdet eder, hâl ve hareketlerinde dîne uymaya çok dikkat ederdi. Arabca, fıkıh, tefsîr, târih ve edebiyat ilimlerinde çok fazla bilgi sahibi idi. Bununla beraber, usûl ilimlerini, münâzara, mantık ilimlerini de iyi bilirdi. Tasavvuf ilmine de vâkıf olup, sûfîlerin hâllerinden ve makamlarından konuşurdu.
Hac ibâdetini yerine getirmek, mübârek beldeleri görmek maksadıyla Hicaz’a gitti. Hac vazîfesini ifâ ederken, dünyânın çeşitli beldelerinden gelen âlimlerle tanıştı, onlarla ilim müzâkeresinde bulundu.
Hicaz bölgesinin ve diğer İslâm ülkelerinin büyük fakîhleri, âlimleri, sâlih zâtları ile bir arada bulundu. Hac vazîfesini bitirdikten sonra memleketine dönünce, kendini tamamen ilme verdi. İlimden başka herşeyden kesildi. Ebû Înân vâli olunca, aralarında samimiyet hâsıl oldu. Ebû İnân ona, Fas’ta cemâa kadılığı vazîfesini verdi. Bu vazîfede uzun bir müddet görev yaptı.
İbn-ül-Hatîb es-Selmânî ve Muhammed Kuraşi’den ilim tahsil eden âlimlerdendir.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Ta’rîf-ül-halef cild-2, sh. 362
MUHAMMED KURAŞÎ (Muhammed bin Ahmed)