İslâm âlimlerinin büyüklerinden. İsmi, Muhammed bin Abdullah bin Meymûn bin İdrîs bin Muhammed bin Abdullah el-İbderî el-Kurtubî olup, künyesi Ebû Bekr’dir. Doğum târihi kat’î olarak bilinmemektedir. 567 (m. 1172) senesi Cemâzil-âhır ayının 18. gününe rastlayan Salı günü Merrâkeş şehrinde vefât etti. Vefâtında 70 yaşlarına yaklaşmış olduğu rivâyet edildi.
Muhammed bin Meymûn hazretleri, Kâdı Ebû Bekr İbn-ül-Arabî, Ebü’l-Hasen Süreyh Abdurrahmân bin Bakî, Ebü’l-Hasen bin Bâzeş, Yûnus bin Mugîs, Ebû Abdullah bin el-Hâc, Ebû Muhammed bin el-Attâb, Ebû Bahr el-Esedî ve bunlardan başka âlimlerin sohbetlerinde bulunup onlardan ilim öğrendi.
Kendisinden; Ebü’l-Bekâ Ya’îş bin el-Kadîm, Ebû Zekeriyyâ el-Mercikî ve başka âlimler rivâyetlerde bulunmuşlardır.
Merrâkeş’te yaşardı. Orayı vatan edinmişti. Tefsîr, kırâat, fıkıh ve diğer naklî ilimlerde derin âlim olmakla beraber, bunun yanında; lügat, edebiyat, nahiv, şiir, belagat gibi edebî ilimlerde de derin bilgi sahibiydi. Fıkıh, lügat ve edebiyatta birçok mes’eleyi hıfzetmiş idi. Kırâat ve tefsîr ilimlerinde de zikre şayan bir âlim idi. Çok güzel yazı yazar, çok fasîh konuşur ve gayet hoş şiir söylerdi. Güzel ahlâk sahibi, mütevâzi bir zât idi. Herkes ile güzel geçinirdi. Tatlı latifeler yapardı. Gırnata’ya da gelmiştir. Nazm (şiir) ve nesir olarak sözleri çoktur. Bunların bir kısmı tertîb edilip kitap hâline getirilmiştir.
Ebû Bekr Muhammed bin Abdullah ( radıyallahü anh ), çeşitli ilimlere dâir pekçok kitap tasnif etmiş olup, ba’zıları şunlardır: “Şerhu alel-cümel-liz-Zücâcî es-sagîr”, “Şerhu alel-cümel liz-Zücâcî el-kebîr”, “Şerhu ebyât-ül-İzâh lis-Safdî” “Şerhu makâmât-il-Harîri”.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Bugyet-ül-vuât cild-1, sh. 147
2) Tabakât-ül-müfessirîn cild-2, sh. 172
3) Mu’cem-ül-müellifîn cild-10, sh. 250
4) Ed-Dîbâc-ül-müzehheb sh. 302
MUHAMMED BİN ABDULLAH BİN MEYMÛN