Osmanlı âlimlerinden. İsmi Mustafa Efendi olup, bilhassa mantık ilmindeki ihtisasının çokluğu sebebiyle, Mantıkî diye nisbet edilmiş ve Mantikî Mustafa Efendi diye tanınmıştır. Rumeli’de Manastır civarındaki Filorine beldesindendir. Doğum târihi bilinmemektedir. 1244 (m. 1828) senesinde vefât etti.
Zamanının usûlüne göre çeşitli âlimlerden ders alarak yetişen Mantıkî Mustafa Efendi, memleketinde ilim neşrederek, kitap yazarak ve talebe okutarak hayâtını geçirdi. Hiç biri basılmamış olan eserlerinden ba’zılarının isimleri şöyledir: 1- Şerhu Şifâ-i şerîf Dört cilt üzere tertîb olunan bu eserin, bizzat kendi el yazısıyla olan bir nüshası, Filorine’de, Nakşibendî büyüklerinden Baba Efendi dergâhı kütüphânesindedir. 2- Beydâvî tefsîrine haşiye, 3- Nazîre-i şemsiyye, 4-Tebşîr-ül-mülûk fî ahsen-is-sülûk, 5- “İnnallahe ye’müru bil-adli…” âyet-i kerîmesinin tefsîri: Bu son iki eserini Sultan İkinci Mahmûd Hân’a takdim ederek iltifâtlarına kavuşmuştur. 6-Kasîde-i na’tiyye, “Risale fî hakk-iş-şüyûh, 8- Risâle fî hakk-il-ictihâd. 9-Risâle fî sünnet-il-asr, 10-Şerh-ül-Avâmil, 11- Resâletün minel-akâid, 12- Risâle-i veba ve tâ’ûn, 13- Mufassal hilye-i şerîfe.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Osmanlı Müellifleri cild-2, sh. 36
MANTIKÎ MUSTAFA EFENDİ