Hadîs, fıkıh ve kelâm âlimi. Künyesi Ebü’l-Kâsım olup ismi, Mahmûd bin Mübârek bin Ali bin Mübârek bin Hasen bin Bahîre’dir. Aslen Vâsıtlı olan bu âlim, 517 (m. 1123) yılında doğdu, İlmî faaliyetlerini bilhassa Bağdad’da sürdürdü. İlim öğrenmek için, Şam’a ve Horasan taraflarına da giden Mahmûd bin Mübârek, Şafiî mezhebi fıkıh âlimlerinin önde gelenlerinden oldu. Hayâtının sonlarına doğru Bağdad’dan Hemedân’a gitti ve orada 592 (m. 1196) yılında vefât etti.
Mahmûd bin Mübârek, fıkıh bilgisini Ebû Bekr el-Emevî, el-Kâsım bin Ebi’l-Feth el-Irâkî, el-Mucî el-Bağdâdî ve Ebû Mensûr er-Rezâz’dan; kelâm ilmini ise, Ebü’l-Fütûh el-İsferâînî Abdüsseyyid bin Ali ez-Zeytinî’den öğrendi. Aynı zamanda hadîs ilmiyle de meşgûl olan Mahmûd bin Mübârek, zamanının büyük âlimlerinden Ebü’l-Kâsım Hibetullah bin el-Hasîn, Ebû Bekr Muhammed bin Abdülbâkî, Âbdülvehhâb bin el-Enmâtî, İsmâil İbni es-Semerkandî’den ve Ali bin Abdüsseyyid bin Sabbâg’dan hadîs-i şerîf dinledi.
İbn-i Neccâr, onun hakkında; “Mahmûd bin Mübârek, usûl, fürû’, cedel, ilm-i kelâm, ilm-i mantıkta zamanının en önde gelenlerindendi. Öyle ki, onun büyüklüğü çok uzak memleketlere kadar yayıldı.” demektedir.
Mahmûd bin Mübârek, 587 yılının sonunda Vâsıt’a geldi ve dört yıl ders okuttu. Sonra Bağdad’a döndü ve devrin en tanınmış medresesi olan Nizamiye Medresesi’nde birçok talebeye ilim öğretti.
Mahmûd bin Mübârek birçok eserler yazdı. “Maktel-ül-Îmân el-Hüseyn İbni Ali” yazmış olduğu eserlerden biridir.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Tabakât-üş-Şâfiiyye cild-4, sh. 304
2) Şezerât-üz-zeheb cild-4, sh. 311
3) İzâh-ül-meknûn cild-2, sh. 540
4) Mu’cem-ül-müellifîn cild-12, sh. 192
MAHMÛD BİN MÜBÂREK