Fıkıh, nahiv ve lügat âlimi. İsmi, Kâsım bin Hüseyn bin Muhamed el-Harezmî olup, künyesi Ebû Muhammed’dir. Lakabı Sadr-ül-efâdıl’dir. Aslen Harezmli olan Kâsım bin Hüseyn, 555 (m. 1160) senesinde doğdu. Güzel ahlâk sahibi, güler yüzlü, hoş sohbet bir zât idi. 617 (m. 1220) senesinde vefât etti.
Kâsım bin Hüseyn, Ebü’l-Feth Yâsir bin Abdüsseyyid el-Mutarrizî, Burhâneddîn Nasır ve zamanının büyük âlimlerinden fıkıh ilmini tahsil etti.
Kâsım el-Harezmî, Ehl-i sünnet i’tikâdında olan âlimlerle sohbet etmiştir. Zamanında bozuk i’tikâd sahibleri çoğalmıştı. Kendisi şöyle anlatır: “Birgün ben, hareketsizce oturan, yaşlılık alâmetleri yüzünden açıkça anlaşılan bir âlime; “Mezhebin nedir?” diye sordum. O da; “Ben Hanefî mezhebindenim. Harezmli değilim. Buhârâ’da ilim tahsil ettim. Oranın büyük âlimleri ile görüştüm ve sohbetlerinde bulundum” dedi. Bunun üzerine ben onun Mu’tezilî denilen bozuk fırkadan olmadığını ve bu durumdan çok uzak kaldığını anladım.”
Kâsım bin Hüseyni fıkıh, nahiv ve lügat ilmine dâir birçok eser yazmıştır. Eserlerinden ba’zıları şunlardır: 1. Şerh-ül-Mufassal, 2. Şerhü sıkt-üz-zend, 3. Et-Tevdîh fî şerh-il-makâmat, 4. Lehcet-üş-şer’î fî şerhi el-fâzil-il-fıkh, 5. Şerh-ül-müfred vel-müellef, 6. Hulvet-ür-reyyâhin fil muhâdarât, 7. Acâib-ün-nahv, 8. Şerhü Ebniyye, 9. Ez-Zevâya vel-habâya fin-nahv, 10. El-Muhassal lil-muhassala fil-beyân.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-8, sh. 98
2) Esmâ-ül-müellifîn cild-1 sh. 868
3) Bugyet-ül-vuât cild-2, sh. 252
4) Cevâhir-ül-mudiyye cild-1, sh. 410
5) Fevâid-ül-behiyye sh. 153
6) Mu’cem-ül-udebâ cild-16, sh. 237
KÂSIM BİN HÜSEYN EL-HAREZMÎ