Şafiî mezhebi fıkıh âlimlerinden. İsmi, Seyyid Abdullah bin Muhammed bin Ganim bin Ezhar el-Ubeydelî’dir. Huzeynî, Fergânî, Tebrîzî nisbetleriyle tanınmıştır, “İbrî” nisbetiyle meşhûr oldu. Hazreti Hüseyn’in torunlarından olduğu için “Seyyid” denilirdi. Lakabı “Burhâneddîn”dir. Tebrîz şehrinde doğdu. Doğum târihi belli değildir.
Zamanının en büyük Şafiî âlimi olarak yetişti. Fıkıh, usûl ve kelâm ilimlerinde yüksek bir âlimdi. İlim öğrenmek için bir çok defa Bağdad’a gelip gitti.
Tebrîz kadılığına ta’yin edildi. Kıymetli eserleri vardır. 743 (m. 1343) senesi Receb ayında Tebrîz’de vefât etti.
Zehebî, Müştebîh adındaki eserinde diyor ki: “Abdullah bin Muhammed, zamânımızdaki en büyük âlimlerden idi. Eserleri çok yayıldı.”
Esnevî Tâbakât-üş-Şâfiiyye’sinde diyor ki: “O, evvelâ Hanefî idi, sonra Şafiî oldu. İki mezhebe göre de ders okur ve okuturdu. Birçok memleketin ilim ehli, onu medheder, överdi. Sultanların yanında meşhûr bir Kâdı’l-kudât idi. Çeşitli ilimlerdeki şöhreti, her yere yayılmıştı. Zayıflara, fakirlere karşı çok tevâzu gösterir, alçak gönüllü ve insaflı davranırdı, ömrünün sonlarında dînî ilimlerle çok meşgûl oldu. Çok eseri vardır. Sultâniyye’de otururdu. Sonra Tebrîz’e yerleşti. bu şehrin kadılığına ta’yin edildi. Eserlerindeki ibâreleri gayet fasîh (açık) olup, kolay anlaşılırdı.”
Eserlerinin başlıcaları şunlardır: 1. Şerhu Misbâh-ıl-ervâc: Kelâm ilmine dâirdir. 2. Şerh-ül-Misbâh: Mutrizî’nin nahiv ilmine dâir olan eserinin şerhidir. 3. Şerhu Minhâc-il-vüsûl fî ilm-il-usûl: Beydâvî’nin eserinin şerhidir. 4. Şerh-ül-kusvâ fî dirâyet-il-fetvâ: Şafiî fıkhına dâir bir eserdir. 5. Şerh-ut-tavâli.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-6, sh. 136
2) Ed-Dürer-ül-kâmine cild 2, sh. 433, 434
İBRÎ (Abdullah bin Muhammed el-Hâşimî)