Bağdat’ın kuzeyindeki Şehrezûr beldesinde yetişen Şafiî mezhebi âlimlerinden ve evliyânın büyüklerinden. İsmi, İbrâhim bin Hasen bin Şihâbüddîn el-Gürânî eş-Şehrânî eş- Sehrezûrî olup, lakabı Bürhâneddîn’dir. Künyesi; Ebü’l-İrfân, Ebû İshâk, Ebû Muhammed ve Ebü’l-Vakt’tir. 1025 (m. 1616) senesi Şevval ayında dünyâya geldi. 1101 (m. 1690) senesi Rebî’ul-âhır ayının yirmisekizinde, Çarşamba günü Medîne-i münevverede vefât etti. Bâki’ kabristanında medfûndur.
Çok güzel bir aile terbiyesi görerek yetişen Gürânî, ilk tahsilini baba ocağında yaptı. Bulunduğu beldedeki âlimlerden okudu. Daha sonra Medîne-i münevvereye giderek orada yerleşti. Orada, Dımeşk’da, Mısır’da ve başka yerlerde ilim öğrendi. Ahmed bin Muhammed Kuşâşî, Ebü’l-Mevâhib Ahmed bin Ali eş-Şenâvî, Molla Muhammed Şerîf bin Yûsuf Gürânî, Abdülkerîm bin Ebî Bekr el-Hüseynî, Hâfız Necmüddîn-i Gazzî, Ebü’l-Azâyim Sultan bin Ahmed, Muhammed bin Alâüddîn el-Bâbilî, Takıyyüddîn Abdülbâkî el-Hanbelî ve daha başka âlimlerden okudu. Tefsîr, hadîs, fıkıh, Arabî ilimler, mantık, hesab, hey’et, hendese, me’ânî, beyân, usûl ve başka ilimlerde büyük âlim oldu. Bir taraftan da tasavvuf büyüklerinin sohbetlerinde bulunarak, evliyâlık yolunda ilerledi. Tasavvufta Müceddidiyye yüksek yoluna mensûb idi. İlim ve evliyâlık yolundaki dereceleri pek yüksek oldu. Şöhreti her tarafa yayıldı. Resûlullah efendimizin ( aleyhisselâm ) mescid-i şerîfinde ders verirdi. İlim talebeleri çok uzak memleketlerden gelerek, onun derslerinde bulunurlardı. Çok talebe yetiştirdi.
Hakîkî İslâm âlimlerinin önde gelenlerinden ve Allahü teâlâyı tanıyan âriflerin büyüklerinden olan İbrâhim Gürânî (r.aleyh) çok talebe yetiştirmekle birlikte çok da kitap yazdı. Yazdığı kitapların sayısının seksenden ziyâde olduğu bilinmektedir. Bu kitaplardan ba’zılarının isimleri şöyledir: 1-İbdâ-ün-ni’meti bi-tahkîki sebk-ır-rahmeti, 2-İthâf-ül-halef bi-tahkiki mezheb-is-selef, 3-İthâf-üz-zekî bi-şerh-it-tuhfet-il-mürseleti ilen-Nebiyyi, 4- El-İsfâr an asli istihâreti a’mâl-il-leyli ven-nehâr, 5-lşrâk-uş-şems bi-ta’rîf-il-kelimât-il-hams, 6-El-İlân bi-def’ıt-tenâkudı fî sûret-il-a’yân, 7-A’mâl-ül-fikri ver-rivâyât fî şerhi Hadîsi “İnnemel-a’mâlü bin-niyyât”, 8-El-İlmâm, 9-İmdâdü zev-il-isti’dâd, 10-İnbâ-ül-enbâi alâ tahkîki i’râbü Lâ ilahe illallah, 11-Tekmîl-üt-ta’rîf, 12-Tenbîh-ül-ukûl, 13-El-Cevâb-il-meşkûr anis-süâl-il-menzûr, 14-Şevârik-ül-envar fil-meslek-il-muhtâr, 15- Dıyâ-ül-misbâh fî şerhi Behçet-il-ervâh, 16- Kasd-üs-sebîl ilâ tevhîd-il-hakk-ıl-vekîl, 17-El-Kavl-ül-mübîn fî mes’elet-it-tekvîn, 18-El-Lem’ at-üs-seniyye fî tahkîk-ıl-ilkâi fil-emniyeti, 19-El-Levâmi’ul-leâlî fil-erba’în-el-avâlî, 20-Mesâlik-ül-ebrâr ilâ ehâdîs-in-nebiyy-il-muhtâr, 21-Meslek-ül-i’tidâl ilâ âyeti halk-ıl-a’mâl, 22-El-Meslek-ül-celî fî hükmi şath-ıl-velî, 23-Meslek-üs-sedâd ilâ mes’eleti halk-ıl-ıbâd, 24-El-Meslek-ül-garîb, ilâ süâlât-il-habîb, 25-Matla’ul-cûd bi-tahkîk-ıt-tenzîh fî vahdet-il-vücûd, 26-En-Nebrâs li-keşf-il-iltibâs, 27-Şerhu Kasîdet-il-Endelüsiyye, 28-Şerh-ül-Avâmil-il-Cürcâniyye, 29-Şerh-i akidet-is-sahîha.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-1, sh. 21
2) Silk-üd-dürer cild-1, sh. 5
3) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 35
4) El-A’lâm cild-1, sh. 35
5) Brockelmann sup-2, sh. 520
6) İzâh-ül-meknûn cild-1, sh. 10, 17, 18, 78, 87, 104, 105, 111, 122, 126, 128, 159, 194, 265, 317, 326, 337, 363, 364, 369, 370, 372, 373, 403, 609, cild-2, sh. 58, 76, 92, 248, 252, 367, 415, 426, 432, 455, 472, 479, 481, 487, 500, 619, 682
İBRÂHİM GÜRÂNÎ