Tefsîr ve fıkıh âlimi. İsmi, İbrâhim bin Abdürrahîm bin Muhammed bin İbrâhim bin Sa’dullah bin Cemâa olup, künyesi Ebû İshâk’tır. Lakabı ise Burhânüddîn’dir. 725 (m. 1325) senesi Rebî’ul-âhır ayında doğdu. 790 (m. 1388) senesi, Şa’bân ayının onsekizinci Cum’a gecesi el-Müzze’de vefât etti. Akrabalarının medfûn olduğu türbeye defn olundu.
İbrâhim bin Cemâa, küçük yaşta iken Dımeşk’a gitti. Müzze’de bulunan akrabalarının yanında yetişti. Âlim olan dedesinin yanında bulundu. Babasından ve amcasından hadîs-i şerîf dinledi. Ayrıca Yahyâ el-Mısrî, Yûsuf ed-Dılâsî, Ebû Nuaym, es-Si’ridî, el-Meydûmî gibi Mısır’ın büyük âlimleriyle görüşüp hadîs dinledi ve rivâyette bulundu. Daha sonra ilim öğrenmek için Şam’a gitti. Orada Zehebî ile görüşüp derslerini dinledi. Babasından sonra Kudüs’te hatîblik yaptı. Hâfız Selâhuddîn el-Alâi’nin vefâtından sonra, Selâhiyye Medresesi’nde ders okuttu. İffet, temizlik, üstün ahlâkı ve ilmi sebebiyle, daha sonra Mısır’a kadı olarak ta’yin edildi.
Zehebî onun hakkında; “İbrâhim bin Cemâa, İmâm, fakih ve muhaddis idi. İlim âşıkı olup, güzel ahlâklı, faziletler sahibi idi. Kudüs’te kadılık yaptı. Dedesinden, Yahyâ el-Mısrî, Ali bin Ömer Elvânî’den, Kudüs’te İbn-i Temmâm, el-Mecd bin Fadlullah, el-Müzzî ve birçok âlimden hadîs-i şerîf dinledi. Ayrıca Ebü’l-Abbâs el-Haccâr’dan icâzet (diploma) aldı” demektedir.
Kâdı Şühbe de onun hakkında; “İbrâhim bin Cemâa’yı, bütün ilimleri ve faydalı şeyleri kendisinde toplamış gördüm. Kendi eliyle on cildlik Kur’ân-ı kerîm tefsîri yazdı. Diğer bir eseri de “Fevâid-ül-kudsiyye vel-Ferâid-ül-itriyye”dir” demektedir.
İbrâhim bin Cemâa, sözü ve özü doğru bir zât olup, İslâmiyete çok bağlı ve çok saygılı idi. Hadîs ilmine ve hadîs âlimlerine sevgisi çoktu.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-1 sh. 47
2) Ed-Dürer-ül-kâmine cild-1, sh. 38
3) Tabakât-ül-müfessirîn (Dâvûdî) cild-1, sh. 12
4) Keşf-üz-zünûn cild-1, sh. 437
İBRÂHİM BİN CEMÂA