Kırâat ve astronomi âlimi. İsmi, İbrâhim bin Muhammed bin Behâdır bin Ahmed bin Abdullah el-Kuraşî en-Nevfelî el-Gazzî olup, lakabı Burhânüddîn’dir. 745 (m. 1344) senesi Rebî’ul-evvel ayında Gazze’de doğdu. 816 (m. 1414) senesi Zilhicce ayında Kâhire’de vefât etti. Bâb-ün-Nasr civarına defnedildi.
İbn-i Zukkâî, Gazze kadısı el-A’lâ Ali bin Halef, nûr Ali el-Fevî’den ve birçok âlimden ilim öğrendi. Kırâat ilmini Şemsüddîn el-Hakrî’den, fıkıh ilmini Bedrüddîn el-Konevî’den ve tasavvuf yolunu Abdülkâdir-i Geylânî’nin torunlarından olan Ömer Geylânî’den öğrendi. Aynı zamanda şâir ve edîb idi. Astronomi ilminde de âlim olan İbn-i Zukkâî, seyahat etmeyi çok severdi. Bu yüzden çok seyahat edip birçok yer gördü. Herşeye ibret nazarı ile bakardı.
İbn-i Zukkâî, haram ve şüphelilerden çok sakınırdı. Çoğu zaman kimse ile görüşmeyip uzlete çekilirdi. Bitkilerde bulunan fâideleri çok iyi bilirdi. Bu husûsta mütehassıs oldu. Tabibler gibi, ağrılara iyi gelen bitkileri ve otları söylerdi, ilâç yapmakla geçimini te’min ederdi. İlâç yapmak için otları incelerdi. Bunun için seyahatlerde bulundu.
Şeyh Muhammed el-Karmî şöyle anlatır: “Birgün evimde yalnız iken duâ edip, Allahü teâlâdan, bir evliyâ kulu eliyle bana bir gömlek göndermesini niyaz ettim. Çok geçmeden kapı çalındı. Açıp baktığımda İbn-i Zukkâî’yi gördüm ve elinde bir gömlek vardı. “Buyurun, bu gömleği size hediye olarak getirdim” dedi ve gömleği vererek ayrıldı. O zaman bu zâtın, Allahü teâlânın sevgili bir kulu olduğunu anladım.”
İbn-i Zukkâî, âlim ve şâir bir zât olup, dîvânları meşhûrdur. Vefâtına üç sene kala şiir yazmayı bıraktı. Eserlerinden ba’zıları şunlardır: 1-Kasîde-i Tâiyye (Beşbin beyttir), 2-Levâm-ül-envâr fî sîret-il-ebrâr, 3-Dîvânü Şi’r.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-1, sh. 89
2) Ed-Dav-ül-lâmi’ cild-1, sh. 130
3) El-A’lâm cild-1, sh. 64
4) Şezerât-üz-zeheb cild-7, sh. 115
5) İzah-ul-meknûn cild-1, sh. 482, 485
6) Brockelmann Gal-2, sh. 237
7) Ahlwardt. Verzeichiss der arabischen Handschriften cild-7, sh. 87
İBN-İ ZUKKÂÎ