Tûnus’da yetişen Mâlikî mezhebi âlimlerinin büyüklerinden. İsmi, Ali bin Muhammed bin Ebi’l-Kâsım bin Muhammed bin Ferhûn et-Tûnusî el-Medenî el-Amrî olup, künyesi Ebü’l-Hasen ve lakabı Nûreddîn’dir. Aslen Tunusludur. Doğum yeri Medine olup, 698 (m. 1298) senesi Rebî’ul-evvel ayının 20. günü doğdu. 746 (m. 1345) senesi Cemâzil-âhır ayının 23. günü vefât etti. Doğumu bir Cum’a gecesi, vefâtı da yine bir Cum’a günü vukû’ bulmuştur.
Daha çocuk iken evde babasından ders almaya, ilim tahsiline başlayan İbn-i Ferhûn, ilim öğrenmek aşkı ve gayreti ile Şam ve Kâhire gibi ilim merkezlerine gitti. Buralarda birçok âlim ile buluşup sohbetlerinde bulundu. Ebû Abdullah-i Kasrî İbrâhim es-Sürûrî, Ebû Abdullah bin Haris, Hatîb-i Tilmsân, İzzeddîn Yûsuf bin Hasen, Cemâleddîn-i Mutrî, Ebû Abdullah bin Câbir el-Vâdâşî, Zeynüddîn-i Taberî, Şerefüddîn Zübeyr el-Esvânî, Sirâc ed-Dimnehûrî, Kâdı Şerefüddîn el-Emyâtî, İbn-i Mükerrem el-Mısrî, Şerefüddîn el-Huşenî, Selâhaddîn-i Alâî, Cemâleddîn el-Müzenî, Şemsüddîn ez-Zehebî, Ebû Süleymân Dâvûd bin Attâr, Şemsüddîn bin el-Habbâs, Sadrüddîn Ebü’r-Rebî, Süleymân bin Abdülhakîm, Şemseddîn Muhammed el-Hemedânî, Cemâleddîn bin Gavîre ve daha başka birçok âlimden ilim öğrendi. İlim öğrenmek için çok seyahat yaptı ve sıkıntılara katlandı. Bu gayretleri neticesinde, fıkıh, hadîs, va’z, ferâiz, nahiv, edebiyât, lügat, me’anî, beyân, cedel, mantık, münâzara, tasavvuf ve başka birçok İlimde derin âlim oldu. Aynı zamanda şâir idi. Kıymetli şiirleri vardır. Dinin emirlerini yerine getirmekte son derece hassas ve gayretli olan İbn-i Ferhûn hazretleri, hafızası kuvvetli, âbid, ârif ve sâlih bir zât idi. Öğrendiği hadîs-i şerîfleri ve bunları rivâyet eden zâtların isimlerini yazar ve ezberlerdi. İlimde o kadar yükseldi ki, Medine-i münevvere’de kaldığı zamanlarda, Mescid-i Nebî’de bulunur, suâllere cevap verirdi. Arzu edenlere fıkıh ve Arabca dersleri okuturdu. Diğer insanların yanında olduğu gibi, âmir ve idârecilerin yanında da büyük bir kıymeti vardı, idârecilere bir işi düşen kimseler İbn-i Ferhûn’a gelerek, aracı olmasını, bu işlerinin halledilebilmesi için, idârecilere ricada bulunmasını istirhâm ederlerdi. O da bunları reddetmez, onlara yardımcı olmaktan zevk alırdı. Yüzlerce kişiye ilim öğretti. Ebü’l-Abbâs el-Kıbâb bunlardandır.
İbn-i Ferhûn hazretlerinin yazmış olduğu kıymetli eserlerden ba’zılarının isimleri şunlardır: “Nüzhet-ün-nazar”, “Ez-Zâhir fil-Mevâız”, “Dîvân” şiir, “Tevârîh-ül-ahbâr vet-ta’rîfü bi-nesebi Seyyid-il-muhtâr”.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Ed-Dürer-ül-kâmine cild-3, sh. 115
2) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 709
3) İzâh-ül-meknûn cild-2, sh. 269
4) El-A’lâm cild-5, sh. 6
5) Mu’cem-ül-müellifîn cild-7, sh. 226
6) Ed-Dîbâc-ül-müzehheb sh. 214
7) Keşf-üz-zünûn sh. 767, 848
İBN-İ FERHÛN (Ali bin Muhammed)