Yıldırım Bâyezîd Hân zamanında yetişen Osmanlı âlim ve devlet adamlarından. Kaynaklarda doğum târihi ile, doğum ve vefât yerleri bildirilmemektedir. Mevlânâ Alâeddîn Esved’in büyük oğludur. 841 (m. 1437) senesinde vefât etti. Kabri Bursa’da olup, Deveciler mezarlığı yanındaki medresenin avlusundadır.
İlk tahsilini, zamanının âlimlerinden olan babası Alâeddîn Esved’den yaptı. Daha sonra büyük âlim Molla Fenârî ile beraber Cemâleddîn Aksarâyî’den ilim tahsil etti. Cemâleddîn Aksarâyî, zaman zaman gizlice talebelerin odalarını teftiş ederdi. Bir defasında, teftiş esnasında Hasen Paşa’yı sedire yaslanmış kitap okurken, Mola Şemseddîn Fenârî’yi de diz çökmüş, bir kitabı mütâlâa edip, ona haşiyeler yazarken gördü. Bu hâdiseden, Molla Şemseddîn Fenârî’nin daha büyük âlim olacağını anladı. Gerçekten de öyle oldu.
Hasen Paşa bir ara devlet işlerinde de çalıştı. Sarf ilmine (Arabca fiil çekimlerine) âit “Merâh” adlı kitaba güzel bir şerh yazdı. Ayrıca nahiv ilmine (Arabca dil bilgisi kaidelerine) dâir “Misbâh” isimli kitabı da şerhederek, “İftitâh” adını verdi.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Şakâyık-ı Nu’mâniyye tercümesi (Mecdî Efendi) sh. 55
HASEN PAŞA (Hasen bin Alâeddîn Esved)