BAĞDÂDÎ-ZÂDE (Hasen bin Yûsuf Bağdâdî)

Osmanlı âlimlerinden. İsmi, Hasen bin Yûsuf’tur. Bağdad kadısının oğlu olduğu için, Bağdâdî-zâde diye bilinir. Doğum yeri ve târihi kesin olarak bilinmemektedir. 986 (m. 1578) senesinde Bursa’da vefât etti. Zamanının âlimlerinden Hâfız Acem’in hizmetinde uzun müddet kalıp ilim öğrendi ve ondan istifâde etti. Daha sonra Kadri Efendi’nin ilim meclisinde bulundu. Rumeli kadıaskeri Muhyiddîn Efendi’den ilim tahsil … Devamını oku

EHÎ-ZÂDE (Abdülhalîm Efendi)

Osmanlı âlimlerinden. İsmi, Abdülhalîm bin Muhammed’dir. Ehî-zâde ismiyle meşhûr oldu. 963 (m. 1555) senesinde doğdu. Doğum yeri bilinmemektedir. 1013 (m. 1604) senesi Muharrem ayının yirmidördüncü günü İstanbul’da vefât etti. Evinin karşısındaki Çukur Medrese’ye bitişik türbede medfûndur. Ehî-zâde, Kâdı Beydâvî tefsîrine haşiye yazan Sa’dî Çelebi’nin torunlarından olup, Ebüssü’ûd Efendi’nin talebelerindendir. 978 (m. 1570) senesinde babası Edirne’de … Devamını oku

HASEN SEZÂÎ

İslâm âlimlerinden ve evliyânın büyüklerinden. İsmi, Hasen bin Ali, mahlası Sezâî olup, bu mahlası Niyâzî-i Mısrî’nin (r.aleyh) işâreti ile almıştır. Tasavvufta Gülşenî yoluna mensûb idi. 1080 (m. 1669) senesinde Gördes veya Gördos isimli beldede doğdu. Bu belde Anadolu’da bulunan Gördes olmayıp, Yunanistan’da bulunan ve şimdiki ismi Korent olan şehrin Osmanlı idâresinde olduğu zamanlardaki ismidir. Hasen … Devamını oku

HAYDERİ-ZÂDE İBRÂHİM FASÎH EFENDİ

Târih, tefsîr, matematik, astronomi, dil ve Şafiî mezhebi fıkıh âlimi. İsmi, İbrâhim bin Seyyid Sibgatullah bin Muhammed Es’ad bin Ubeydullah bin Sibgatullah’tır. 1236 (m. 1820) senesinde doğdu. Hayderi ve Bağdadî nisbet edildi. Fasîhuddîn lakabı verildi. 1299 (m. 1882) senesinde Bağdat’ta vefât etti. Seyyid İbrâhim Efendi, Bağdat âlimlerinin ocağı olan Hayderî ailesinin bir ferdi olarak dünyâya … Devamını oku

İBN-İ MERZÛK (Muhammed bin Ahmed bin Muhammed)

Mâlikî mezhebi fıkıh ve tefsîr âlimlerinden. İsmi, Muhammed bin Ahmed bin Muhammed bin Muhammed bin Muhammed bin Ebî Bekr bin Merzûk el-Acîsî et-Tilmsânî, künyesi Ebû Abdullah ve lakabı Şemsüddîn’dir. 711 (m. 1311)’de Tilmsân’da doğdu. 781 (m. 1379) senesinde Kâhire’de vefât etti. Tilmsân beldesinde yetişip büyüyen İbn-i Merzûk hazretlerinin, büyük dedeleri Medyen ahâlisindendir. Abded’de otururlardı. Orada … Devamını oku

DERVİŞ AHMED SEMERKANDÎ

Mâverâünnehr bölgesinde yetişen âlimlerden ve evliyânın büyüklerinden. İsmi, Ahmed, nisbeti Semerkandî ve lakabı Derviş’dir. Semerkand’da Zeynüddîn Hâfî’nin derslerinde yetiştiği için Semerkandî diye nisbet edilmiştir. Doğum ve vefât târihleri tesbit edilemeyen Derviş Ahmed, dokuzuncu asrın sonlarında vefât etti. Zâhirî ilimlerde Zeynüddîn-i Hâfî’nin derslerinde yetişip, kalb ilimlerinde ve tasavvuf yolunda da Hâce Alâüddîn-i Attâr hazretlerinin sohbetlerine devam … Devamını oku

BÂBÜR ŞÂH

Hindistan’daki en büyük İslâm devleti olan Gürgâniyye Devleti’nin kurucusu, edîb, âlim ve tasavvuf ehli, Hanefî mezhebi fıkıh âlimi. İsmi, Zahîrüddîn Muhammed Bâbür’dür. 6 Muharrem 888 (m. 14 Şubat 1483) târihinde Özbekistan’ın Fergâna şehrinde doğdu. 5 Cemâzil-evvel 937 (m. 26 Aralık 1530) târihinde Agra’da vefât etti. Kabri, Kabil’dedir. Babası, dünyânın en büyük hükümdârlarından Emîr Tîmûr Gürgân … Devamını oku

EBÜ’L-MEYÂMİN MUSTAFA EFENDİ

Osmanlılar zamanında yetişen Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinden. Yirmibeşinci Osmanlı şeyhülislâmıdır. İsmi, Mustafa’dır. Ali Efendi isminde sâlih bir zâtın oğludur. Sarıgürz-zâde’nin kayın birâderi olarak meşhûr olmuştur. İstanbul kadılığı yaptığı zamanda, İstanbul’da mahsûlün bol ve bereketli olmasından dolayı “Ebü’l-Meyâmin” diye anılmaya başlanmıştır. 953 (m. 1546) senesinde İstanbul’da doğdu. 1015 (m. 1606) senesinde İstanbul’da vefât etti ve Fâtih … Devamını oku

HÂDİMÎ

Anadolu’da yaşayan fıkıh ve tasavvuf âlimlerinin büyüklerinden. İsmi, Muhammed bin Mustafa olup, Konya’nın Hadim kasabasında 1113 (m. 1701) senesinde doğdu. Künyesi Mevlânâ Ebû Sa’îd’dir. Önce babasından, sonra zamanın büyük âlimlerinden ilim tahsil etti. Pâdişâh Üçüncü Ahmed Hân’ın iltifâtına mazhar oldu. 1176 (m. 1762) senesinde doğduğu yer olan Hâdim’de vefât etti. Mevlânâ Ebû Sa’îd Muhammed Hâdimî’nin … Devamını oku

HAYATÎ-ZÂDE HALÎL EFENDİ

Osmanlı âlimlerinden. İsmi, Halîl Şeref Efendi’dir. Hayâti-zâde diye meşhûrdur. Elbistan’da 1211 (m. 1796) senesinde doğdu. 1267 (m. 1851) senesinde Elbistan’da vefât etti. Halîl Efendi, âlim bir zât olan Hayatî Ahmed Efendi’nin oğludur. Babası, Elbistan müftîsinin oğlu idi. İlmî sahadaki çalışmaları kayda değer olup, çok eser yazmıştır. Eserlerinin en meşhûru, “Tuhfe-i Vehbî” şerhi’dir. “Nuhbe” adlı eseri … Devamını oku

İBN-İ MENZÛR

Arab dili ve edebiyâtı âlimlerinden. İsmi Muhammed bin Mükerrem bin Ali bin Ahmed bin Ebü’l-Kâsım bin Menzûr el-Ensârî el-Ifrikî olup, künyesi Ebü’l-Fadl’dır. Lakabı Cemâlüddîn’dir. 630 (m. 1232) senesi Muharrem ayında Mısır’da doğdu. Trablusgarb’da doğduğunu söyleyenler de vardır. 711 (m. 1311) senesi Şa’bân ayında yine Mısır’da vefât etti. İbn-i Menzûr hakkında kaynaklarda fazla bilgi verilmemektedir. İbn-i … Devamını oku

DEHLEVÎ (Seyyid Muhammed bin Ca’fer)

Hindistan’da yetişen Çeştiyye evliyâsının büyüklerinden. Çerağ-ı Dehlevî Nasîruddîn Mahmûd’un en büyük talebelerinden, halîfelerindendir. İsmi, Muhammed bin Ca’fer’dir. Seyyid olup, Hazreti Hüseyn evlâdındandır. Aslen Mekkelidir. Mekkeli olduğu için Mekkî, Seyyid olduğu için Hüseynî, Çeştiyye yolunun büyüklerinden olduğu için Çeştî ve Dehlî’de yetişip orada vefât ettiği için de Dehlevî nisbetleri ile tanınmış ve daha çok Dehlevî diye … Devamını oku

BABA-ZÂDE

Osmanlı devrinde yetişen âlim ve velîlerden. Doğum târihi ve doğum yeri bilinmemektedir. Zamanının âlimlerinden ilim tahsil ettikten sonra, çeşitli yerlerde müderrislik yaptı. Allahü teâlânın rızâsı için öğrendiği güzel ilimleri, yine O’nun rızâsı için tâliblerine öğretmeye başladı. Ayasofya ve Eyyûb Sultan medreselerinde müderrislik yaptı. İlmi, zühd ve takvâsı, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymaktaki gayreti, Resûl-i … Devamını oku