MAHFÛZ BİN MAHMÛD EN-NİŞÂBÛRÎ

Evliyânın büyüklerinden. Ebû Hafs Nişâbûrî’nin talebelerinden olup, Nişâbûr’un önde gelen âlim ve velîlerden idi. Hocasının vefâtından sonra, Ebû Osman Hayri’nin sohbetlerine devam etti ve vefâtına kadar da onun yanından ayrılmadı. Hamdûn el-Kassâr, Selmâ el-Bârûsî, Ali Nasrabâdî ve daha birçok âlimlerle sohbet etti. 303 veya 304 (m. 915, 916) yılında Nişâbûr’da vefât etti. Hocası Ebû Hafs’ın … Devamını oku

EBÛ YUSR BİN MUHAMMED PEZDEVÎ

Fıkıh ve kelâm âlimlerinin büyüklerinden. İsmi, Muhammed bin Muhammed bin Abdülkerîm Pezdevî’dir. Künyesi Ebû Yusr’dur. 421 (m. 1030’de doğdu. Büyük bir âlim olan dedesi Abdülkerîm, İmâm-ı Muhammed Mâtürîdî’nin talebesidir. Ebû Yusr bin Muhammed Pezdevî; babasından, Ebû Ya’kûb Yûsuf bin Muhammed, İmâm Ebü’l-Hattâb ve pekçok Hanefî fıkıh âlimlerinden ilim öğrendi. Fıkıh ilminde üstün derecelere sahip oldu. … Devamını oku

KUDÂME BİN CA’FER

Mantık, belagat, ahbâr âlimi. Künyesi, Ebü’l-Ferec olup, adı, Kudâme bin Ca’fer bin Kudâme’dir. Kudâme bin Ca’fer önceleri hıristiyanken, daha sonra halife Muktefî-billah vasıtasıyla müslüman olmuştur. Bir müddet Basra’da yaşamış, sonra Bağdâd’a gitmiştir. Ebû Hayyân’ın ifâdesine göre o, vezir Fadl bin Ca’fer bin Furat’ın meclisinde, Ebû Sa’îd Sirâfî’nin âlimlerle yaptığı münâzaralara katılmıştır. Birçok âlim ve ediple … Devamını oku

EBÛ SEHL AHMED EBYURDÎ

Hadîs, edebiyat ve Şafiî fıkıh âlîmi. Künyesi Ebû Sehl olup ismi Ahmed bin Ali’dir. Memleketi olan Ebyurd’a nisbetle Ebyurdî denildi. Doğum ve vefât târihleri kesin belli değildir. Uzun bir ömür, sürüp, beşinci asır sonlarına doğru vefât etti. Ebû İshâk Şirâzi’nin kendi eshâbından olduğunu bildirdiği Ebû Sehl Ahmed Ebyurdî, önce Horasan ve Mâverâünnehr ulemâsından ders aldı. … Devamını oku

KAYRAVÂNÎ (Abdullah bin Ebî Zeyd)

Tefsîr, kırâat, kelâm, hadîs ve Mâlikî fıkıh âlimi. Künyesi Ebû Muhammed olup, ismi Abdullah bin Ebî Zeyd Abdurrahmân’dır. 310 (m. 922) yılında Endülüs’te (İspanya’da) Nefza şehrinde doğdu. Doğduğu yere nisbetle Nefzi, daha sonra Afrikiyye’ye (Tunus’a) gelerek Kayravân’da yerleşmesi sebebiyle oraya nisbet edilip Kayravânî denildi. Kuzey-Batı Afrika’da Mâlikî mezhebini, yetiştirdiği talebeleri ve yazdığı kitaplarıyla yaygın hâle … Devamını oku

EBÛ SA’ÎD-İ EBÜ’L-HAYR

Evliyânın büyüklerinden. İsmi, Fadlullah bin Ebü’l-Hayr Muhammed Mîhenî, künyesi Ebû Sa’îd’dir. 357 (m. 967) senesi Muharrem ayında Horasan’da, Havaran bölgesi, Meyhene (Mihene) şehrinde doğdu. 440 (m. 1049)’da Şa’bân’ın 4. günü Cum’a gecesi orada vefât etti. Kendisi anlatır: Kur’ân-ı kerîmi okumaya başladığım zaman, babam beni Cum’a namazına götürdü. Yolda evliyânın büyüklerinden Ebü’l-Kâsım Gürgânî hazretlerine rastladık. Babama: … Devamını oku

EBÛ SA’D EL-MÂLİNÎ (Ahmed bin Muhammed)

Hadîs âlimi, tasavvuf ehlinden olan sâlih bir zât. İsmi, Ahmed bin Muhammed bin Ahmed bin Abdullah bin Hafs bin Halîl el-Hirevi el-Mâlinî el-Ensârî’dir. Künyesi Ebû Sa’d, lakabı ise Tâvus-ül-fukarâ’dır. Hirat âlimlerinden olduğundan Hirevî, onun köylerinden Mâline nisbetle Mâlini denildi. Horasan, Mâverâünnehr, İran dolayları, Cürcân, Rey, İsfehân, Basra, Bağdad, Kûfe ve Mısır gibi pekçok İslâm memleketini … Devamını oku

KAFFÂL-İ KEBÎR

Şafiî âlimlerinin büyüklerinden. İsmi, Muhammed bin Ali bin İsmail olup, künyesi Ebû Bekr’dir. 291 (m. 903) senesinde Semerkand’a bağlı bir yer olan Şâş’da doğup, 365 (m. 975) senesinde yine burada vefât etmiştir. Başka bir Kaffâl daha vardır. Bu da Şâfiîlerin büyük âlimlerindendir. İmâm-ı Haremeyn’in pederi Ebû Muhammed el-Cüveynî’nin hocasıdır. 417 (m. 1026)’de 90 yaşında Sicistan’da … Devamını oku

EBÛ ÖMER HÂŞİMÎ (Kâsım bin Ca’fer Basrî)

Hadîs ve Şafiî fıkıh âlimi. Ebû Ömer künyesi olup ismi Kâsım bin Ca’fer bin Abdülvâhid bin Abbâs bin Abdülvâhid bin Ca’fer bin Süleymân bin Ali bin Abdullah bin Abbâs bin Abdülmuttalib’dir. Emîr Ca’fer bin Süleymân’ın oğullarındandır. Abdullah bin Abbâs’ın (r.anhüm) soyundan geldiği için Abbasi ve Hâşimî, Basra’da oturduğu için Basrî nisbet edildi 322 (m. 934) … Devamını oku

İSMÂİL BİN HAMMÂD CEVHERÎ

Nahiv âlimi. Lügat ve edebiyatta imâm. Künyesi, Ebû Nasrolan İsmail bin Hammâd’a, Türkistan’ın Fârâb şehrinde doğduğu için Fârâbî denildi. Daha çok Cevherî lakabıyla meşhûr oldu. Ba’zı rivâyetlere göre 398 (m. 1007) yılında Nişâbûr’da vefât etti. Vefât târihi hakkında değişik rivâyetler vardır. İlk tahsilini, dayısı ve “Dîvân-ül-edeb” adlı eserin yazarı olan Ebû İbrâhim İshâk Fârâbî’den alan … Devamını oku

EBÛ NUAYM İSFEHÂNÎ

Büyük hadîs âlimlerinden. Künyesi, Ebû Nuaym İsfehânî’dir. İsfehân’ın ma’nâsı, askerlerin toplandığı yer demektir. Bu şehri, İskender kurmuştur. 336 (m. 948)’de doğup, 430 (m. 1038)’de vefât etti. Şafiî mezhebindedir. Tasavvuf büyüklerinden Zâhid Muhammed bin Yûsuf Bennâ’nın torunudur. Aklî ve naklî ilimlerde pek yükselmişti. Ehl-i tasavvuf olup, fıkıh ilmi ile tasavvufu birleştirdi. Yaşadığı asrın büyük âlimlerinden icâzet … Devamını oku

İSMÂİL BİN AHMED HÎRÎ (Ebû Abdurrahmân Mukrî)

Tefsîr, hadîs, kırâat ve Şafiî fıkıh âlimi, vâ’iz. Künyesi, Ebû Abdurrahmân olup, ismi İsmail bin Ahmed bin Abdullah’dır. Aslen Nişâbûrludur. Hîrî nisbet edilip, Darîr ve Mukrî lakâbları verildi. 361 (m. 971) yılında doğan Ebû Abdurrahmân 430 (m. 1039) yılında vefât etti. İlim öğrenmek ve öğretmek için seyahatlerde bulunan Ebû Abdurrahmân Darîr, değişik bölgelerin âlimlerinden ilim … Devamını oku