BÂBÜR ŞÂH

Hindistan’daki en büyük İslâm devleti olan Gürgâniyye Devleti’nin kurucusu, edîb, âlim ve tasavvuf ehli, Hanefî mezhebi fıkıh âlimi. İsmi, Zahîrüddîn Muhammed Bâbür’dür. 6 Muharrem 888 (m. 14 Şubat 1483) târihinde Özbekistan’ın Fergâna şehrinde doğdu. 5 Cemâzil-evvel 937 (m. 26 Aralık 1530) târihinde Agra’da vefât etti. Kabri, Kabil’dedir. Babası, dünyânın en büyük hükümdârlarından Emîr Tîmûr Gürgân … Devamını oku

EBÜ’L-MEYÂMİN MUSTAFA EFENDİ

Osmanlılar zamanında yetişen Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerinden. Yirmibeşinci Osmanlı şeyhülislâmıdır. İsmi, Mustafa’dır. Ali Efendi isminde sâlih bir zâtın oğludur. Sarıgürz-zâde’nin kayın birâderi olarak meşhûr olmuştur. İstanbul kadılığı yaptığı zamanda, İstanbul’da mahsûlün bol ve bereketli olmasından dolayı “Ebü’l-Meyâmin” diye anılmaya başlanmıştır. 953 (m. 1546) senesinde İstanbul’da doğdu. 1015 (m. 1606) senesinde İstanbul’da vefât etti ve Fâtih … Devamını oku

HÂDİMÎ

Anadolu’da yaşayan fıkıh ve tasavvuf âlimlerinin büyüklerinden. İsmi, Muhammed bin Mustafa olup, Konya’nın Hadim kasabasında 1113 (m. 1701) senesinde doğdu. Künyesi Mevlânâ Ebû Sa’îd’dir. Önce babasından, sonra zamanın büyük âlimlerinden ilim tahsil etti. Pâdişâh Üçüncü Ahmed Hân’ın iltifâtına mazhar oldu. 1176 (m. 1762) senesinde doğduğu yer olan Hâdim’de vefât etti. Mevlânâ Ebû Sa’îd Muhammed Hâdimî’nin … Devamını oku

HAYATÎ-ZÂDE HALÎL EFENDİ

Osmanlı âlimlerinden. İsmi, Halîl Şeref Efendi’dir. Hayâti-zâde diye meşhûrdur. Elbistan’da 1211 (m. 1796) senesinde doğdu. 1267 (m. 1851) senesinde Elbistan’da vefât etti. Halîl Efendi, âlim bir zât olan Hayatî Ahmed Efendi’nin oğludur. Babası, Elbistan müftîsinin oğlu idi. İlmî sahadaki çalışmaları kayda değer olup, çok eser yazmıştır. Eserlerinin en meşhûru, “Tuhfe-i Vehbî” şerhi’dir. “Nuhbe” adlı eseri … Devamını oku

İBN-İ MENZÛR

Arab dili ve edebiyâtı âlimlerinden. İsmi Muhammed bin Mükerrem bin Ali bin Ahmed bin Ebü’l-Kâsım bin Menzûr el-Ensârî el-Ifrikî olup, künyesi Ebü’l-Fadl’dır. Lakabı Cemâlüddîn’dir. 630 (m. 1232) senesi Muharrem ayında Mısır’da doğdu. Trablusgarb’da doğduğunu söyleyenler de vardır. 711 (m. 1311) senesi Şa’bân ayında yine Mısır’da vefât etti. İbn-i Menzûr hakkında kaynaklarda fazla bilgi verilmemektedir. İbn-i … Devamını oku

DEHLEVÎ (Seyyid Muhammed bin Ca’fer)

Hindistan’da yetişen Çeştiyye evliyâsının büyüklerinden. Çerağ-ı Dehlevî Nasîruddîn Mahmûd’un en büyük talebelerinden, halîfelerindendir. İsmi, Muhammed bin Ca’fer’dir. Seyyid olup, Hazreti Hüseyn evlâdındandır. Aslen Mekkelidir. Mekkeli olduğu için Mekkî, Seyyid olduğu için Hüseynî, Çeştiyye yolunun büyüklerinden olduğu için Çeştî ve Dehlî’de yetişip orada vefât ettiği için de Dehlevî nisbetleri ile tanınmış ve daha çok Dehlevî diye … Devamını oku

BABA-ZÂDE

Osmanlı devrinde yetişen âlim ve velîlerden. Doğum târihi ve doğum yeri bilinmemektedir. Zamanının âlimlerinden ilim tahsil ettikten sonra, çeşitli yerlerde müderrislik yaptı. Allahü teâlânın rızâsı için öğrendiği güzel ilimleri, yine O’nun rızâsı için tâliblerine öğretmeye başladı. Ayasofya ve Eyyûb Sultan medreselerinde müderrislik yaptı. İlmi, zühd ve takvâsı, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymaktaki gayreti, Resûl-i … Devamını oku

EBÜ’L-GAYS FEŞŞÂŞ

Evliyânın büyüklerinden. İsmi Ebü’l-Gays’dır. Feşşâş Magribî diye de bilinir. Tunus’da doğdu. Doğum târihi bilinmemektedir. 1031 (m. 1622) senesi Receb ayı başlarında Tûnus’da tâ’ûndan vefât etti. Sûk-ül-bilâd denilen yerdeki dergâhının bahçesine defnedildi. Kabri ziyâret mahallidir. Memleketindeki zamanın âlimlerinden ilim ve edeb öğrendi. Tefsîr, hadîs, usûl, füru’ ve Arabî ilimlerde üstün bir dereceye yükseldi. Edebde bir tane … Devamını oku

HAYÂTÎ (Hâcı Ahmed Elbistânî)

Osmanlı âlimlerinden. İsmi, Hâcı Ahmed Efendi olup, bugünkü Kahramanmaraş’a bağlı Elbistan kasabasındandır. Doğum târihi bilinmemektedir. 1229 (m. 1814) senesinde İstanbul’da vefât etti. Üsküdar’da Nûh kuyusu civarında, Seyyid Ahmed Deresi Kabristan’ında medfûndur. Hayatî Ahmed Efendi’nin babası, Elbistan şehrinin müftîsi idi. Ahmed Efendi, babasından ve başka âlimlerden okuyarak yetişti. Babasının vefâtından sonra bir müddet Elbistan’da müftîlik yaptı. … Devamını oku

İBN-İ MENFELÛTÎ

Şafiî mezhebi fıkıh, tefsîr, usûl âlimlerinden ve evliyânın büyüklerinden. İsmi Muhammed bin Ahmed bin İbrâhim bin Yûsuf el-Osmânî ed-Dîbâcî’dir. Lakabı Veliyyüddîn ve künyesi Ebû Abdullah’dır. İbn-i Menfelûtî ve İbn-i Hatîb el-Melevî diye tanınmıştır. 713 (m. 1313) senesinde doğdu. 774 (m. 1372) senesi Rebî’ul-evvel ayında vefât etti. Dımeşk’da yetişen İbn-i Menfelûti, ilk tahsilini babasının huzûrunda yaptı. … Devamını oku

ÇELEBİ SULTAN MEHMED

Osmanlı Devleti’nin beşinci sultânı, kırâat ve Hanefî mezhebi fıkıh âlimi, tasavvuf ehli. Dedesi Murâd-ı Hüdâvendigâr’ın vefât ettiği sene, 791 (m. 1389) senesinde veya daha önce Bursa’da doğdu. Babası Osmanlı Devleti’nin dördüncü pâdişâhı Yıldırım Bâyezîd Hân’dır. Annesi ise, Germiyanoğlu Süleymân Şah’ın kızı Devletşah Hâtun’dur. Bundan sonraki Osmanlı pâdişâhlarının hepsi bu soydandır. Osmanlı Devleti’ni ikinci defa yeniden … Devamını oku

BABA YÛSUF SİVRİHİSÂRÎ

Anadolu’da yetişen evliyâ zâtlardan. Doğum târihi bilinmemekte olup, 917 (m. 1511) senesinde vefât etti. Evliyânın meşhûrlarından Hacı Bayram-ı Velî’nin tarikatına mensûb idi. Bu yolda yetişmiş, edeb ve vekar ehli bir zât idi. Dînin emirlerine uyma husûsunda çok dikkatli davranırdı, insanlara va’z ve nasihat ederdi. Sözleri çok te’sîrli idi. Sultan İkinci Bâyezîd Hân, Bâyezîd Câmii’ni yaptırınca, … Devamını oku