Hadis-i şerifte buyuruldu ki: “Ana-babası, yanında ihtiyarladığı halde, (rızalarını alamayıp) Cenneti kazanamayanın burnu sürtsün.”
İmam-ı Nesefî hazretleri bildiriyor ki: Ana-babanın evladı üzerinde seksen kadar hakkı vardır. Sağlığında olan kırk haktan onu beden ile onlara yapacağı hizmetlerdir. Başlıcası şunlardır:
1. Hizmet ederek rızalarını almalıdır. Ana-babaya hizmette kusur etmemelidir Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Ana-babası, yanında ihtiyarladığı halde, [rızalarını alamayıp] Cenneti kazanamayanın burnu sürtsün.) [Tirmizi]
2. Ana-babaya iyilik ve ihsanda bulunmalıdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Ana-babanıza ihsan ederseniz, çocuklarınız da size ihsan eder.) [Taberani]
3. Ana-babaya âsi olmamalı, karşı gelmemelidir. İmanı olanlardan Cehennemden en son çıkacak olanlar, Allahü teâlânın yolunda olan ana-babasının İslamiyete uygun olan emirlerine âsi olanlardır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Ana-babasına karşı gelenin ömrü bereketsiz ve kısa olur.) [Buhari] [İslam Ahlakı]
4. Ana-babanın günah olmayan emirlerini yapmalıdır. Hadisi şerifte buyuruldu ki: (Ana-babaya itaat, Allah’a itaattir, onlara asi olmak, Allah’a asi olmaktır.) [Taberani] Babasına âsi gelen, çocuğundan mürüvvet göremez, muradına kavuşamaz, ailesi ile geçinemez, evinin tadı bozulur. (Şir’a)
5. Ana-babaya sert bakmamalı, şefkatle ve sevgi ile bakmalıdır. Ana-babasına şefkat ve sevgi ile bir defa baksa, kabul edilmiş bir hac sevabına kavuşur. Peygamber efendimiz buyurdu ki: (Ana-babanın yüzüne sevgi ile bakmak ibadettir.) [Ebu Nuaym]
6. Ana-babanın rızalarını kazanmalıdır. Ana-babayı üzmek, onlara eziyet etmek büyük günahtır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Rabbin rızası, ana-babanın rızasında, gazabı da, ana-babanın gazabındadır.) [Buhari]
7. Ana-babadan izin almadan sefere gitmemelidir. Hacca giderken, muhtaç olmayan ana-babadan izin almak sünnettir. Ana-baba muhtaç ise, izinsiz gitmek haramdır. Ana-babası muhtaç olmayan, onlardan izinsiz farz olan hacca gidebilir. Fakat nafile olan hacca izinsiz gidemez. (Redd-ül Muhtar) Ana-babayı ziyaret etmemek büyük günahtır. Hiç olmazsa, selam göndererek, tatlı mektup yazarak bu günahlardan kurtulmalıdır.
8. Ana-babaya saygıda, hürmette kusur etmemelidir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Büyüğünü saymayan bizden değildir.) [Tirmizi] Onları görünce ayağa kalkmak, yanlarına gitmek, onlar oturuncaya kadar ayakta durmak, izinsiz oturmamak gerekir. Otururken de edepli oturmalıdır.
9. Ana-baba ile yolda giderken, arkalarından gitmelidir. Zaruretsiz önlerinde yürümemelidir.
10. Ana-baba çağırınca, hemen kalkıp yanlarına gitmeli, buyurun demelidir. Ana-baba çağırınca, farz namazı bozmak caiz olur ise de, ihtiyaç yoksa, bozmamalıdır. Sünnetler bozulur. [İslam Ahlakı]
Hasan Yavaş 2023-09-13 02:00:00