Hanbelî mezhebi fıkıh ve hadîs âlimi. İsmi, Ali bin Muhammed bin Ahmed bin Abdullah bin Îsâ’dır. Künyesi Ebü’l-Hüseyn olup, lakabı Şerefüddîn’dir. 621 (m. 1224) senesinde Ba’lebek’de doğup, 701 (m. 1301) târihinde yine burada vefât etti. Ali bin Muhammed, Ba’lebek’de Behâ Abdurrahmân Makdisî’nin yanında bir müddet kaldı. Burada, Abdülvâhid bin Medâ Irbilî, İbn-i Revâha, babası Şeyh Fakîh ve başkalarından hadîs-i şerif dinledi. Şam’a gidip geldi. Şam’da; İbn-i Zebîdî, İbn-i Salâh, Ca’fer Hemedânî, Mükrim bin Ebû Sakr ibni Şîrâzî ve başkalarından hadîs-i şerif dinledi. Dört sene sonra hadîs-i şerif öğrenmek ve ilmini arttırmak için Mısır’a gitti. Mısır’da İbn-i Cümmeyzî, İbn-i Revâha, Sâri ve başkalarından hadîs-i şerif dinledi. Büyük hadîs âlimlerinden Abdülazîm Münzirî’nin yanında kalıp, ondan icazet aldı. Bilhassa hadîs ilmine ehemmiyet verdi. Mısır’a beş defa gitti. Sahîh-i Buhârî’yi aynen yazdı. Ve ona çok ehemmiyet verdi. Sahîh-i Buhâri’ yi, İbn-i Mâlik’in yanında dinledi. İbn-i Mâlik de ondan rivayet ederek hadîs-i şerif bildirdi.
Çok hadîsi şerif rivayet etti. Âlimlerden pekçok kimse ondan hadîs-i şerif dinledi. Berzâlî ve Zehebî, Dımeşk’da ve Ba’lebek’de ondan çok rivayette bulundu.
Zehebî onun hakkında şöyle der: “Ali bin Muhammed, büyük bir hadîs ve fıkıh âlimi olup, lügat ilminde de mütehassıs idi. Âlimler ve sultanlar ona hürmet ederlerdi. Tevazuu pekçok idi. Fakat çok heybetliydi. Sözü, sohbeti hoş ve tatlı bir zât idi. Her fazilet sahibine hakkını verirdi. Güleryüzlü idi. Zamanındaki ilimlerde geniş bilgi sahibi idi. Çok okudu ve yazdı, isimler ve onların zabtına çok ehemmiyet verirdi. Devamlı mütâlaa ederdi Talebeler kendisinden çok istifâde etti. Ben de kendisinden faydalandım. Ondan me’zun oldum. Rivayet yollarım iyi bilirdi. Dirâyet sahibi idi.”
Berzâlî de onun hakkında: “Ali bin Muhammed, büyük bir âlim olup, güleryüzlü, güzel görünüşlü, vekar ve sekînet sahibi idi. Birçok fazîletlere sâhibdir. Hadîs-i şerifleri lafzı ile ezberlerdi. Ma’nâları da bilirdi. Lügat ilminde pek yükselmişti. Güzel konuşurdu. Herkes ona hürmet ve i’tibâr ederdi.”
Ali bin Muhammed, 701 (m. 1301) senesinin Ramazân-ı şerîf ayında Şam’dan dönmüştü. Cum’a gecesinde vefât etti. Herkes ondan çok memnun idi. Talebelerine ve etrafına pek faydası olmuştu, insanlar onun vefâtı ile çok üzüldü.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Zeyli Tabakat-ı Hanâbile cild-2. sh. 345
2) Şezerât-üz-zeheb cild-6. sh. 3
3) Ed-Dürer-ül-kâmine cild-3. sh. 98
ALİ BİN MUHAMMED