Evliyânın büyüklerinden. İsmi, Ahmed Yekdest Cüryânî’dir. Doğum târihi bilinmemektedir. 1119 (m. 1707) senesinde Mekke’de vefât etti. Ahmed Yekdest Cüryânî, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin oğlu olan Muhammed Ma’sûm hazretlerinin talebelerindendir. Muhammed Ma’sûm hazretlerinin dokuzyüzbin talebesi içinden yetiştirdiği yedibin mürşid-i kâmilden biridir. 1069 (m. 1658) senesinde ticâret için Cüryan’dan Hindistan’a giderken, çoluk-çocuğunun tâ’ûn hastalığından vefât ettiklerini haber aldı. Bu acı haberden sonra, yolda eşkiya kâfileyi basıp, yanındaki mallarını aldılar ve sol elini bileğinden kestiler. Kendisine, “Yekdest” (tek elli) denmesinin sebebi de budur. Çok üzgün bir hâlde Hindistan’ın Serhend şehrine gitti. Orada Muhammed Ma’sûm hazretlerini tanıyıp ona talebe oldu. Sohbetlerinde ve derslerinde bulunup, tasavvufta yetişti. Onbir sene hocasının kahvesini pişirip ona hizmet etmekle şereflendi. Bundan sonra hocası onu insanları irşâd etmek (doğru yolu göstermek) üzere Mekke’ye gönderdi. Otuzdokuz sene bu vazîfeyi yapıp orada vefât etti.
Yetiştirdiği âlimlerin en meşhûrları: Mehmed Emîn Tokâdî, Tatar Ahmed Efendi, Hacı Muzaffer Efendi, Şeyhülislâm Seyyid Mustafa Efendi, Dördüncü Mehmed Hân’ın baş çuhadarı Kahramanağa, Kâdı Ziyâuddîn Efendi, Rûznâmecibaşı Muhammed Kumul Bey, Muhammed Semerkandî ve Dâr-üs-saâde ağası Beşir Ağa’dır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Tam İlmihâl Se’âdet-i Ebediyye sh. 1084
2) Silk-üd-dürer cild-1, sh. 107
3) Sefînet-ül-evliyâ cild-2, sh. 45
AHMED YEKDEST CÜRYÂNÎ