Osmanlı âlimlerinden. İsmi, Mehmed’dir. Babası Ahî Evren Cemâatinden olduğu için, Ahî-zâde diye meşhûr olmuştur. Birâderi Ahmed Efendi ile beraber hareket edip ondan ayrılmadığı için, “Ahaveyn” diye de bilinir. Konya’da doğmuş olan Molla Mehmed Ahî-zâde’nin doğum târihi bilinmemektedir. 974 (m. 1566) senesinde vefât etti. Konya’da zamanının âlimlerinden aklî ve naklî ilimleri tahsil ettikten sonra, İsrâfil-zâde Fahreddîn Efendi’ye talebe olup, onun hizmetinde bulundu. Ondan çeşitli ilimleri tahsil edip, yüksek derecelere ulaştı. İlk olarak Konya’da bulunan Na’lıncı Medresesi’ne müderris oldu. Daha sonra Edirne Taşlık Medresesi’ne nakl olundu. Bir müddet Büyük Rüstem Paşa’nın muhabbet ve iltifâtını kazanıp onun sohbetinde kaldıktan sonra, 956 (m. 1549) senesinde Edirne’deki Halebiyye Medresesi’ne müderris oldu. 968 (m. 1551) senesinde Haseki Medresesi’ne, 960 (m. 1553) senesinde Sahn-ı semân Medresesi’ne ta’yin edildi. 962 (m. 1555) senesinde Edirne Bâyezîdiyye Medresesi’ne müderris oldu. Ba’zı hasedcilerin araya girmesi ile bu vazîfeden alındı. Rüstem Paşa’nın vefâtından sonra Sadr-ı a’zam Ali Paşa tarafından 971 (m. 1563) senesinde Süleymâniyye medreselerinden birisine müderris olarak ta’yin edildi. Burada ilim öğretip, Allahü teâlânın emir ve yasaklarını anlattığı sırada, fânî dünyâ hayâtından ebedî âleme göç etti.
Molla Muhammed Ahî-zâde, âlim ve faziletli bir zât idi. Herkes tarafından kabûl edilen ilmî üstünlüğü yanında, güzel ahlâk sahibi idi. Yumuşak huylu olup, hayır ve hasenat yapmayı severdi. Sahn-ı semân Medresesi müderrisi iken, ondört büyük âlim onun ders halkasında yetişti. Bunların herbirisi, derin âlim ve fazilet sahibi kimselerdi. Hoca Sa’deddîn Efendi, Sultân-üş-Şuarâ Bak! Efendi, Hüsrev Çelebi, Şakâyik mütercimi Edirneli Mecdî Efendi, Karamanî Muhyî Çelebi gibi faziletli ve âlim zâtlar bunlardandır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Şakâyık-ı Nu’mâniyye zeyli (Atâî) sh. 57
AHÎ-ZÂDE (Molla Mehmed)