Hadîs ve Hanbelî mezhebi fıkıh âlimi. Künyesi Ebû Muhammed ve Ebû Bekr olup ismi, Abdürrahmân bin Muhammed bin Abdürrahmân bin Yûsuf’tur. 685 (m. 1286) yılında Ba’lebek’te doğdu. Ba’lebekî, sonra Dımeşkî nisbet edildi. Fahrüddîn lakabı verildi. 732 (m. 1332) yılında Şam’da vefât edip, Sûfiyye kabristanına defnedildi.
Dedesi ve babası zamanın büyük âlimlerinden olan İbn-ül-Fahr, küçük yaşta ilim tahsiline başladı. Beş yaşında iken babasından ders aldı. Fahr bin Buhârî, Takıyyüddîn Vâsıtî, Ömer İbni Kavvâs ve daha birçok âlimden ilim öğrendi. Mısır, İskenderiyye, Haleb, Hama, Humus, Balebek ve Hicaz gibi birçok bölge ve şehirleri dolaşarak, oralardaki âlimlerin ilimlerinden istifâde etti. Hadîs ve Hanbelî mezhebi fıkıh bilgilerinde âlim oldu. Sadriyye ve Semmâriyye Medreseleri’nde müderrislik yaptı. Birçok talebe yetiştirdi. Zamanın meşhûr âlimleri, ondan ilim öğrendi. Zehebî de bunlar arasındaydı. Gece-gündüz ilim öğrenmek ve öğretmekle uğraştı. Her gece teheccüd namazını hiç kaçırmaz, her rek’atte Kur’ân-ı kerîmden bir cüz okurdu. Güzel ahlâkı ve Allahü teâlânın kullarına olan merhameti ile insanlara örnek oldu. Vakitlerini Allahü teâlânın dînine hizmetle kıymetlendirdi. Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymakta son derece dikkatli idi. Haram ve şüpheli şeyleri terk eder, mübahların da pek azıyla iktifa ederdi. Allahü teâlâdan korkusu çok fazla idi. Ömrünün sonuna doğru Hanbelî mezhebine göre fetvâ vermeye başladı. Allah korkusundan, önceleri buna cesâret edememişti.
Allahü teâlânın dîninin daha çok yayılması için çok çalıştı. Üstün vasıflara sahip talebe yetiştirdi. Kıymetli eserler yazdı. Bu eserlerden biri, “Kitâb-üs-semer-ir-râik el-müctenî minel-hadâik” adlı eseridir.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Ed-Dürer-ül-kâmine cild-2, sh. 342
2) Şezerât-üz-zeheb cild-6, sh. 101
3) Zeyl-i Tabakât-ı Hanâbile cild-2, sh. 419
4) Mu’cem-ül-müellifîn cild-5, sh. 179
ABDÜRRAHMÂN BİN MUHAMMED BA’LEBEKÎ (Fahrüddîn İbn-ül-Fahr)