Kelâm, fıkıh ve usûl âlimlerinden. İsmi, Abdullah bin Halîl bin Ferec bin Sa’îd olup, nisbeti Makdisî veya Dımeşki’dir. Şafiî mezhebinde olup, Kale’î diye bilinmektedir. 760 (m. 1359) senesinde Dımeşk kalesinde doğdu. 833 (m. 1430) senesinde Dımeşk’da öldü. Bâb-üs-sagîr kabristanına defnedildi.
Babasının yanında ve terbiyesinde büyüdü. Kur’ân-ı kerîmi ezberledi. Bundan sonra diğer dînî ilimleri öğrenmekle meşgûl oldu. İbn-i Şerîşi, İbn-i Câbî ve bunlardan başka âlimlerden ilim tahsil etti. Yine Mısır’a gidip oranın büyük âlimlerinden de ilim öğrendi. Arabî dil bilgilerinde, hadîs ve fıkıh ilminde âlim oldu. Çok hadîs-i şerîfi ezbere bilirdi. Aynı zamanda, kelâm ilminde de çok büyük âlim idi. Şam’daki el-Akîbet-ül-kebîre isimli zaviyesinde ders verirdi. İlmî eserleri çok güzel açıklardı. Bu sebeble haftada iki gün derslerine çok kalabalık topluluk katılırdı. Uzun bir müddet Mekke’de ikâmet etti. Burada iken ba’zı kitaplar yazdı. Sonra Şam’a geldi. Ölünceye kadar burada yaşadı.
Burhan el-Bikâî der ki: “Hocamız âlim-i Rabbanî, kalb ile ilgili batın ilimlerinde ve kelâm ilminde çok büyük âlim idi. Fıkıh, nahiv ve başka ilimleri de iyi bilirdi. Çok zekî ve kuvvetli Hâfıza sahibi idi. Va’zlarında çok güzel ve te’sîrli konuşurdu.” El-Bikâî yetiştirdiği büyük âlimlerdendir.
Kıymetli birçok eser yazdı. Bunlardan ba’zıları şunlardır: 1- Menâru Sübül-il-Hüdâ ve Aktdetü ehl-it-Tükâ, 2- Tuhfet-ül-müteheccid ve Gunyet-ül-müteabbid.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-6 sh. 53
2) Ed-Dav-ül-lâmi cild-5 sh. 18
3) Şezerât-üz-zeheb cild-7 sh. 203
4) Keşf-üz-zünûn sh. 1827
ABDULLAH BİN HALÎL EL-KALE’Î