Mâlikî mezhebi fıkıh âlimlerinden. Künyesi Ebû Muhammed es-Sadafî olup, 606 (m. 1210) senesinde Trablus’ta doğdu. 684 (m. 1285)’te Tunus’da vefât etti. Fıkıh ilmini İbn-i Sâbûnî’den öğrendi, iki defa doğuya gitti. İskenderiyye’de Abdülkerîm bin Atâullah el-Cezâmî es-Sûfî’den, Şeyh-ül-Kurrâ Abdülhamîd Safrâvî’den, Kâdı Cemâleddîn bin Ebî Abdullah’dan, Kâhire’de İzzeddîn bin Abdüsselâm ve diğer âlimlerden ilim aldı. Sonra hacca gitti. Hacdan memleketi Trablus’a dönüp, talebelere ders verdi. Kendisinden pekçok kimse ilim öğrendi. Bunlardan ba’zıları: Yahyâ bin Ebî Bekr bin Bernîk el-Hevârî el-Mahyersî, Üstâz-ül-kebîr hafız Abdülazîz bin Abdülazîm’dir. Bu zât ondan İmâm-ül-Haremeyn’in “El-İrşâd” ve “El-Bürhân” adlı eserlerini, İmâm-ı Gazâlî’nin “El-Müstesfâ” adlı eserini ve diğer eserleri okudu.
Emîr Ebî Zekeriyyâ Yahyâ el-Hafsî zamanında Tunus’a gitti. Sonra memleketine dönüp, yine ilim öğretmekle meşgûl oldu. Çok meşhûr olup, sevildi.
Halîfe Mustansır el-Hafsî, ona Batı Trablus’ta bir medrese yaptırma işini yürütme vazîfesi verdi. 655 (m. 1258) senesinde başlanıp üç senede bitirilen bu medrese, büyüklük ve san’at bakımından en güzel medreselerdendir. Bu işten sonra Halîfe Mustansır onun Tunus’a yerleşmesini istedi. Ba’zı işlerin idâresini ve Zeytûniyye Câmii’nde hutbe okuma vazîfesini verdi. Tunus’da ikâmet ettiği sırada fıkıh, usûl-i fıkıh ve usûlüddîn (i’tikâd bilgileri) ile ilgili ders verdi. İlim öğretmede, önceki âlimlerin usûlünü ta’kib etti. Âlim, faziletli, dîne tam uyan, gayet temiz bir hayat yaşayan bir zât idi. “El-İzâh vel-beyân”, “Cilâ-ül-iltibâs fir-reddi nefât-il-kıyâs”, “El-Akîdet-üt-dîniyye”, “Kitâbü limen lekıye min-es-sâlihîn”, “Müzeftkir-ül-fuâd fî haddi alel-cihâd” adlı eserleri vardır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) El-A’lâm cild-3, sh. 285
2) Ed-Dîbâc-ül-müzehheb sh. 159
3) Mu’cem-ül-müellifîn cild-5, sh. 99
4) Terâcim-ül-müellifîn et-Tunûsiyyin cild-2, sh. 309
5) Dürret-ül-hicâl cild-3, sh. 161
ABDÜLHAMÎD BİN EBİ’L-BEREKÂT TRABLÛSÎ