Mutasavvıf ve Mâliki mezhebi âlimlerinden. İsmi, Ali bin Muhammed bin Ahmed bin Yûsuf bin Muhammed olup, lakabı Nûreddîn’dir. Tabbenâvî adıyla meşhurdur. 800 (m. 1398) senesinde Kâhire’de, Ebû Heysem mahallesinde doğdu. 888 (m. 1483) senesinde Rabî’ul-evvel ayının onunda, Cum’a günü Kâhire’de vefât etti. Aynı gün Necm-i aynî türbesine defnedildi.
Kâhire’de büyüdü. Burhaneddîn Senhûrî’nin yanında Kur’ân-ı kerimi ve tecvîd ilmini, öğrendi. Ebû Amr’ın yanında da Kur’ân-ı kerim kıraati ta’limi yaptı. Yine bu âlimin yanında “Risâlet-ül-fer’iyye” adlı eseri ezberledi. Şemseddîn Muhammed bin Hüseyn Şernebâbilî’nin yanında, namaz vakitlerine dâir bilgileri öğrendi. Nâsıruddîn Tabbenâvî ve Kâhire’de de Şeyh Muhammed Küveys’in sohbetlerinde bulundu. Bu zât, evliyadan bir kimse idi. Şâfii âlimlerinden Mecdüddîn Bermâvi’nin yanında Fâkihânî’nin “Şerh-ur-risâie”sini okudu. Hattâ Bermâvi’nin derslerine uzun zaman devam etti. Onun yanında İbn-i Mâlik’in “Elfiye”sini, İbn-i Hişâm’ın “Kavâid” adlı kitaplarını ve “Sahîh-i Buhârî”nin tamâmını okudu. Şemseddîn Bermâvî’den de ilim tahsîl etti. Zeynüddîn Ubâde ve Hanâvî’den fikıh ve Arab edebiyatını öğrendi. Şemseddîn Haccâri’den Aynî’ nin “Şerh-uş-Şavâhid” adlı eserini okudu. İbn-i Hacer’in yanında da, 831 (m. 1427) senesinden i’tibâren iki sene ilim öğrendi. Bersebây’da Eşrefiyye’ye yerleşti. Burada tasavvuf (ahlâk ilmi) ile meşgûl oldu. Daha sonra ise Emîr Cemil’in yanında ikâmet etti. Emîr Cemil, Tabbenâvi’yi çok severdi. Hattâ ona bir ev satın alıp hediye etti. Emîr Çakmak zamanında, ba’zı sebeplerden dolayı hapse atıldı. Hapiste bir müddet kaldı. Kendisini hapisten kurtarmak isteyenlere; “Canınızı sıkmayın. Hocam Nâsıruddîn, daha önceden bu duruma işâret etmiş ve bir müddet hapiste kalacağımı söylemişti” derdi.
Eserlerinden ba’zıları şunlardır. 1-Urcûzetü fil-Ceyb, 2- Vesîlet-ül-hadem ilâ ehl-il-halli vel-harem, 3- El-Hamy-ül-Ahmedî, 4- Er-Ribât-Üs-Samedî, 5-Urcûzetü fil-mîkât, 6- Râhat-ül-kulûb.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-7, sh. 182
2) El-A’lâm cild-5, sh. 9
3) Ed-Dav-ül-lâmi’ cild-5, sh. 287
4) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 737
TABBENÂVÎ (Ali bin Muhammed)