Hadîs ve Şafiî mezhebi fıkıh âlimlerinden. İsmi, Muhammed bin İbrâhim bin İshak bin İbrâhim bin Abdürrahmân Sülemî’dir. Lakabı Sadreddîn, künyesi Ebü’l-Meâlî, nisbeti Münâvî’dir. 742 (m. 1342) senesinde Mısır’da doğdu. 803 (m. 1401) senesinde, Fırat nehrinin bir kolu olan Zap ırmağında boğularak vefât etti.
Doğduğu zaman, babası, İzzeddîn bin Cemâ’a’nın yerine kadılık yapıyordu. Annesi Kâdı’l-kudât Zeynüddîn Ömer Bistâmî’nin kızıdır. İyi bir çevrede yetişti. Kur’ân-ı kerîmi, Tenhîh ve daha başka ba’zı kitapları ezberledi. Meydûmî, Hasen bin Sûdeyd, İbn-i Abdülhâdî, Abdullah bin Halîl Mekkî, Muhammed bin Feyyûmî, İbrâhim bin Feyyûmî ve diğer âlimlerden hadîs-i şerîf öğrendi. Ebû Zür’a, beş cildlik eserinde, Münâvî’nin hocalarını anlatmaktadır. Genç yaşında kadılık vazîfesinde bulundu. Dâr-ül-adl’de fetvâ işlerini yürüttü. Şeyhûniyye, Mensûriyye ve Sekriyye medreselerinde müderrislik yaptı. “Mesâbîh” isimli hadîs kitabının hadîs-i şerîflerini tahric etti. Ya’nî senetlerini ve rivâyetlerini gösterdi. Değişik yerlerde bu kitabından dersler verdi. Daha sonra 791 (m. 1389)’de Mısır diyarının Şafiî kadılığına getirildi. Bu vazîfeden birkaç defa ayrılıp, yine geri döndürüldü. Tûlûn, Şafiî ve daha başka ba’zı câmilerde ders verirdi. Timur Hân Suriye’yi alınca, Münâvî, Emîr Nâsır’ın ordusuyla beraber Timur Hân’a karşı koymaya gitti. Fakat 803 (m. 1400) senesinde Timur Hân’a esîr düştü. Fırat nehri’nin bir kolu olan Zap suyunu geçerken, Paşa köprüsü yanında suya düştü ve kurtarılamıyarak boğuldu.
Münâvî’den pekçok âlim hadîs-i şerîf bildirdiler. İbn-i Hacer Askalânî de bunlardandır. İbn-i Cemâ’a gibi, kıymetli kitapları kütüphânesine toplamaya i’tinâ gösterirdi. Pekçok kitap topladı. Heybetli bir zât idi. İnsanlara çok iyilik ederdi. Devlet erkânı, âlimler ve halk tarafından büyük bilinir ve sevilirdi. Talebelere çok ikramda bulunur, onların bütün ihtiyâçlarını karşılardı. Kendisine karşı kusur işleyenleri görmemezlikten gelirdi.
Eserlerinden ba’zıları şunlardır: 1-Keşf-ül-menâhic vet-tenâkîh fî tahrîci ehâdîs-il-mesâbîh: Adından da anlaşılacağı gibi, “Mesâbîh” isimli hadîs kitabının hadîslerinin tahricidir. 2-Câmi’ul-muhtasarât üzerine açıklamalar.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-8, sh. 192
2) El-A’lâm cild-5, sh. 299
3) Şezerât-üz-zeheb cild-7, sh. 34
4) Ed-Dav-ül-lâmi’ cild-6, sh. 249
5) İnbâ-ül-gumr cild-2, sh. 181
MÜNÂVÎ (Muhammed bin İbrâhim)