Hadîs ve Mâlikî mezhebi fıkıh âlimlerinin büyüklerinden. İsmi, Ömer bin Muhammed bin Abdullah olup, nisbeti el-Bâcî et-Tûnûsî’dir. Künyesi Ebû Hafs’dır. Kalşânî diye meşhûrdur. Aslen Tunus’un “Bâce” kasabasındandır. Doğum târihi kaynaklarda bildirilmiyen Kalşânî, 848 (m. 1444) senesinde vefât etti.
Babasından, Kâdı Ebî Mehdî el-Gabrînî’den, el-İmâm el-Ebey’den, el-İmâm Muhammed bin Merzûk’dan ve bunlardan başka zamanının büyük âlimlerinden ilim öğrendi. Eş-Şerîf es-Saklî’den tıb ilmi öğrendi. Tunus’ta Cemâ’a kadılığı vazîfesinde bulundu. Fıkıh, hadîs, tefsîr, mantık, me’ânî, beyân ve Arabî dil bilgilerini okuttu. Birçok âlim ondan ilim öğrendi. Oğlu, Şeyh Abdülmu’tî bin Hasîb, Şeyh Sâlih er-Rusâ’, Şihâbüddîn el-Ebedî, İbrâhim el-Ahdârî bunlardandır. Önceleri babası gibi, kendi memleketinde Enkeha denilen yerde kadılık yapardı. Ebü’l-Kâsım Kusentînî’nin ölümünden sonra Cemâ’a kadılığı vazîfesine getirildi. Burada ölünceye kadar vazîfe yaptı.
Derslerinde, çok güzel ve açık konuşurdu. Meclisine gelen âlimler ve âlim olmayanlar ondan istifâde ederlerdi. Kalşânî, Tunus’ta yetişen âlimlerin büyüklerinden, muhakkik ve hafızların ileri gelenlerindendir. İbn-i Hâcib’in kitabına, çok güzel ve mükemmel bir şerh yazdı. Bu şerhinde, birçok büyük âlimin sözlerini nakletti. Bu eseri; ilminin genişliğini, anlayışının kuvvetini ve büyüklüğünü göstermektedir.
Eserlerinden ba’zıları şunlardır: 1-Şerh-ut-Tavâli’, 2- Dekâik-ül-fehm fî mebâhis-il-ilm, 3- Şerhu alâ İbn-i Hâcib.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Ed-Dav-ül-lâmi’ cild-6, sh. 137
2) Mu’cem-ül-müellifîn cild-7, sh. 312
3) Neyl-ül-İbtihâc (Dîbâc kenarında) sh. 196
4) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 793
KALŞÂNÎ (Ömer bin Muhammed)