Şafiî mezhebi fıkıh âlimlerinden. Tefsîr ilminde de büyük âlim idi. İsmi, Muhammed bin Yahyâ bin Ahmed bin Dugre bin Zühre olup, lakabı Şemseddîn, nisbeti Dımeşkî’dir. 757 (m. 1357) senesinde Habrâd’da doğdu. 848 (m. 1444) senesi Cemâzil-evvel ayının onsekizinde Trablus’ta vefât etti.
Trablus’ta büyüdü, önce Kur’ân-ı kerîmi okumasını öğrendi ve tamâmını ezberledi. Sonra Umde, Tenbîh, Minhâc ve İbn-i Mu’tî’nin “Elfiye” adlı eserini ezberledi. Necmeddîn bin Câbî, Şemseddîn bin Kâdı Şühbe, Şemseddîn Sarahdî, Şerefüddîn Gazzî, Sadreddîn Yûsufi Şerîşî ve daha başka âlimlerden fıkıh ilmi öğrendi. Zeynüddîn Kuraşî’den tefsîr ilmini, Şihâbüddîn Zührî’den usûl ilmini, Sarahdî’den Arabî dil bilgilerini öğrendi. İbn-i Sadık, Kemâleddîn bin Nehhâs, İbn-i Kavâlih ve Muhibbüddîn Sâmit’ten hadîs-i şerîf öğrendi. Bülkînî, Zâhir Berkûk ile beraber Trablus’a gelince, onunla da görüştü. Hocası İbn-i Câbî’nin vefâtından sonra, Emevî Câmii’nde ders okuttu. Bu bölgede siyâsî karışıklık olduğundan, bir müddet zor durumda kaldı. Buradan Aclûn’a gitti. Daha sonra Dımeşk’a döndü. Dımeşk’den de tekrar Trablus’a gelerek, buraya yerleşti. Burada ders verdi ve çok talebe yetiştirdi. Talebelerine hadîs-i şerîf öğretti ve hatîblik yaptı.
Birkaç defa hacca gitti. 836 (m. 1432) senesinde Beyt-ül-makdîs’i ziyâret etti. İlmi ile amel eden büyük âlimlerden idi. Dînin emir ve yasaklarına son derece bağlı idi. Fıkıh ilminde, kendi memleketinin en büyük Şafiî fıkıh âlimi idi. Elli sene insanlara ilim öğretti. Çeşitli tabakalarda pekçok insan ondan istifâde etti.
Burhâneddîn Sevbînî, Bâlâtansî ve Takıyyüddîn bin Fehd, İbn-i Zühre’den ilim öğrenen âlimlerdir. Talebelerine ilim öğretmek için çok gayret eder ve onlara çok iyi davranırdı. Trablus’ta Mensûrî Câmii’nde uzun zaman hatîblik vazîfesinde bulundu. Trablus ve diğer şehirlerdeki insanlar onu büyük bilir ve saygı gösterirlerdi, duâsını almak isterler, duâsıyle bereketlenirlerdi. Çok uzak yerlerden ondan fetvâ almaya gelirlerdi. Giyim kuşamında orta hâlli davranırdı. Pekçok güzel huyları kendinde toplamıştı.
Yazdığı kıymetli eserlerinden birkaçı şunlardır: 1-Şerh-ut-Tenbîh: Dört cild olup siyâsî kargaşa esnasında yandığı söylenir. 2- Şerh-ut-Tebrîzî: Üç cilddir, 3-Feth-ül-Mennân fî tefsîr-il-Kur’ân: On cilddir. 4- Ta’lîkâtü alâ şerh-ır-Ravda: Sekiz cilddir. 5-Hâşiyetü alâ ravdat-it-tâlibîn lin-Nevevî, 6-Şerh-ül-azîz alel-Vecîz lil-Gazâlî, 7-Ta’lîkât: Tezkire şeklinde büyük bir kitap olup, içinde; fıkıh, hadîs, tefsîr, va’z ilimleri bulunmaktadır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-12, sh. 98
2) El-A’lâm cild-7, sh. 139
3) Ed-Dav-ül-lâmi’ cild-10, sh. 70
4) Esmâ-ül-müellifîn cild-2, sh. 195
5) Keşf-üz-zünûn sh. 438
İBN-İ ZÜHRE (Muhammed bin Yahyâ)