Mâlikî mezhebi fıkıh âlimlerinden. İsmi, Ahmed bin Muhammed bin Abdullah bin Ali bin Ebü’l-Feth Becâî’dir. İbn-i Küheyl Tûnûsî ismiyle meşhûr olup, künyesi Ebü’l-Abbâs’dır. 802 (m. 1400) senesinde doğdu. 869 (m. 1465) senesinde vefât etti. Tûnus’da yetişmiş olan meşhûr âlimlerden olup, fıkıh ve tasavvuf ilminde âlim idi. Nahiv ilmini, Ebü’l-Hasen İbni Senât’den, mantık ve kelâm ilmini Übey’den, fıkıh ilmini; Kalşânî’den, Ebü’l-Kâsım Abdüsî’den, Ebû Yûsuf Ya’kûb Za’bî’den, Ebû Abdullah bin Merzûk Uceysî’den ve zamanının diğer âlimlerinden öğrendi. Ayrıca; Ebû Zekeriyyâ Yahyâ bin Mensûr’dan, Ebû Abdullah İbni Müsâfir’den, Ebü’l-Kâsım el-Endülüsî’den, Şerîf bin Abdullah Tilmsâni’den hadîs-i şerîf dinledi.
İbn-i Küheyl, hoş sohbet, sözüne güvenilen, sâlih ve evliyâ bir zât olup, eserleri şunlardır: “Mukaddemât” Fıkıh ile ilgilidir. “El-Vesaik-ül-asriyye”: Vesîkalar ile ilgilidir. “Avn-üs-sâirin ilel-Hak”: Bu eseri de tasavvuf ile ilgilidir, İbn-i Küheyl, meşhûr hadîs âlimi İbn-i Hacer Askalânî ile, 846 (m. 1442) senesinde karşılaşıp görüşmüştür. Onunla karşılaştığında, İbn-i Hacer Askalânî’yi medheden bir şiir söylemiştir. Bu şiirin tercümesi şöyledir:
“Feth-ül-bâri’yi (Sahih-i Buhârî şerhi) yazmakla insanlar arasında büyük bir i’tibâr kazandınız. Allahü teâlâ sizi korusun ve gayretinizi dâim kılsın ve kem gözlerden muhafaza eylesin.”
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-2, sh. 123
2) Ed-Dav-ül-lâmi’ cild-2, sh. 136
3) El-A’lâm cild-1, sh. 230
4) Neyl-ül-İbtihâc (Dîbâc kenarında) sh. 81
İBN-İ KÜHEYL