Şafiî mezhebi fıkıh âlimlerinden. İsmi, Muhammed bin Muhammed bin Ebî Bekr bin Ali bin Mes’ûd bin Rıdvan’dır. Künyesi Ebü’l-Meâlî olup, lakabı Kemâlüddîn’dir. İbn-i Ebi Şerîf diye meşhûr oldu. 822 (m. 1419) senesi Zilhicce ayının beşinde, Cumartesi gecesi Kudüs’de doğdu. 905 (m. 1499) senesinde Kudüs’de vefât etti.
İbn-i Ebî Şerîf, babasının himâyesinde yetişti. Küçük yaşta Kur’ân-ı kerîmi ezberledi. Şâtibiyye, Minhâc, Elfîye adlı eserleri ezberledi. Ezberlediklerini Şihâbüddîn Ahmed bin Hacer Askalânî, Kâdı Muhibbüddîn bin Nasrullah Hanbelî, Şeyhülislâm Sa’düddîn Diyrî ve Şeyhülislâm İzzeddîn Makdisî’nin huzûrunda okudu. İbn-i Mâlik’in Elfiye’sini ezberledi. Kur’ân-ı kerîm kırâatlerini Ebü’l-Kâsım Nüveyrî’den öğrendi. Ayrıca ondan Arabî ilimler, usûl, mantık, arûz, hadîs ıstılâhlarını öğrenip, 844 (m. 1440) senesinde me’zûn oldu ve ders okutmaya icâzet (diploma) aldı. Fıkıh ilmini Allâme Zeynüddîn Mahir ve İmâdüddîn bin Şeref’den alıp, Şihâbüddîn bin Rislân, İzzeddîn ve Kudsî’nin derslerinde bulundu. Me’zûniyetinden sonra aynı sene Kâhire’ye gitti. Kâhire’nin en büyük âlimlerinden; İbn-i Hümâm, İbn-i Hacer, Kâdı Şemsüddîn Kayâtî İzzeddîn Bağdadî ve başka âlimlerden ilim öğrendi. Hadîs ilmini; İbn-i Hacer, Zeynüddîn Zerkeşî, İzzeddîn Fürât Hanefî ve başkalarından öğrendi. İbn-i Hacer’den icâzet (diploma) aldı. İbn-i Hacer onu; “Faziletli ve zamanının bir tanesi” diye vasıflandırarak övdü. İbn-i Ebi Şerîf, Kâhire’ye birçok defa gelip gitti.
İbn-i Ebi Şerîf, 853 (m. 1449) senesinde, mahkeme reîsi Kâdı Abdülbâsit ile birlikte hacca gitti. Medîne-i münevverede Muhibbüddîn Taberî ve başka âlimlerle Mekke-i mükerremede de Ebi’l-Feth Meragi ve başka âlimlerle görüştü. Buralarda ders okuttu. Fetvâ verdi. 881 (m. 1476) senesi Kâhire’ye döndü. Oraya yerleşip talebe yetiştirdi. Çok kimseler dersini dinlediler ve istifâde ettiler. Daha sonra Beyt-ül-makdîs’e (Kudüs’e) döndü. Sultan Kayıtbay tarafından, oradaki Hadîs Medresesi’ne ta’yin edildi. Sonra fermanla, Kudüs’deki Selâhiyye dergâhında ders vermeye başladı. Cevheriyye ve başka medreselerde ders okuttu.
Şeyh Nûreddîn, Ebü’l-Avn’a, İbn-i Ebî Şerîf hakkında ne düşündüğünü sordu. O da cevap olarak buyurdu ki: “Biz Muhammed bin Ebî Şerîf için Arş üzerine; “Allahü teâlânın velî kullarını sevenlerdendir” diye yazılmış olarak gördük.”
İbn-i şerîf, çok sayıda eser yazdı. Eserlerinden ba’zıları şunlardır: 1-İthâf-ül-ahsâ bi fedâil-il-mescid-il-Aksâ, 2- El-Esâd bi şerh-ıl-irşâd lil-mukrî fil fürû’, 3- Et-Tâc vel-iklîl alâ envâr-it-Tenzîl lil-Beydâvî, 4- Dürer-ül-levâmi’ Şerhu Cem’ıl-Cevâmi’ lis-Sübkî, 5- Şerh-ül-irşâd lin-Nevevî, 6-Şerh-uş-Şifâ lil-Kâdı Iyâd, 7-Savb-ül-Gamâme fî irsali taraf-il-amâme, 8- Fetâvâ, 9- El-Fevâid fî halli şerh-ıl-Akâid lin-Nesefî, 10- Feyd-ül-kerem alâ abîd-il-kavm fî nazm-il-Hıkem, 11- Kıt’a alâ şerh-il-Minhâc, 12-Kıt’a alâ Sahîh-il-Buhârî, 13- Kıt’a alâ safvet-iz-Zebîd, 14- El-Müsâmere fî şerh-ıl-müsâyere fil-akâid-il-münciyye.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-11, sh. 200
2) Ed-Dav-ül-lâmi’ cild-9, sh. 64
3) El-Kevâkib-üs-sâire cild-1, sh. 11
4) Şezerât-üz-zeheb cild-8, sh. 29
5) Esmâ-ül-müellifîn cild-2, sh. 222
6) El-A’lâm cild-7, sh. 53
7) Keşf-üz-zünûn cild-1, sh. 193, 749 cild-2, sh. 1218, 1667
8) Brockelmann Gal-2, sh. 998
9) Eshâb-ı Kirâm sh. 362
İBN-İ EBÎ ŞERÎF (Muhammed bin Muhammed)