Osmanlı âlimlerinden. Doksanbeşinci Osmanlı şeyhülislâmıdır. İsmi Ahmed Es’ad olup, Sultan Üçüncü Mustafa Hân devri şeyhülislâmlarından Mehmed Sâlih Efendi’nin oğludur. Bu sebeple Sâlih-zâde diye bilinir. 1150 (m. 1737) senesinde İstanbul’da doğdu. 1230 (m. 1814) senesinde İstanbul’da vefât etti.
Zamanının âlimlerinden ilim tahsil ettikten sonra müderrislik mesleğine girdi. Çeşitli medreselerde ders okutup talebe yetiştirdi. Hâriç rütbesiyle kadı olup, Mekke-i mükerreme kadılığına ta’yin olundu. Daha sonra İstanbul kadılığına getirildi. 1205 (m. 1790) senesinde Anadolu kadıaskeri, 1208 (m. 1793) senesinde Rumeli kadıaskeri oldu. Aynı sene içinde vazîfeden ayrıldı. Beş yıl devlet hizmetinden ayrı kaldıktan sonra, 1213 (m. 1798) senesinde tekrar Rumeli kadıaskerliğine getirildi. Bir müddet sonra tekrar vazîfeden ayrıldı. 1218 (m. 1803) senesinde Sümmânî-zâde Ömer Hulûsî Efendi’nin ayrılması ile boşalan şeyhülislâmlık makamına getirildi. Nizâm-ı cedîd ordusunun kurulmasına fetvâ verdi. Üç sene altı ay müddetle bu makamda kaldıktan sonra, 1221 (m. 1806) senesinde Üçüncü Selim Hân zamanında vazîfeden ayrıldı. Kendi evine çekilip, ibâdetle meşgûl oldu. Sultan İkinci Malımûd Hân pâdişâh olunca, 1223 (m. 1808) senesinde ikinci defa şeyhülislâmlık makamına getirildi. Üç ay müddetle bu makamda kaldıktan sonra, aynı sene içinde vazîfeden tekrar ayrıldı. Hayâtının son günlerini, kendi evine çekilip ibâdet ve tâatla geçirdi. İki defalık toplam şeyhülislâmlık müddeti, üç sene dokuz ay on gündür.
Sâlih-zâde Ahmed Es’ad Efendi, din ilimlerinde âlim, irfan sahibi, devlet işlerinde tecrübeli, zekî ve ileri görüşlü bir zât idi. Kaynaklarda eseri hakkında bilgiye rastlanmamıştır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Devhat-ül-meşâyıh sh. 119
2) İlmiye salnamesi sh. 569
3) Kâmûs-ül-a’lâm cild-4, sh. 2931
SÂLİH-ZÂDE AHMED ES’AD EFENDİ