Osmanlı âlimlerinden. Ellidokuzuncu Osmanlı şeyhülislamıdır. İsmi Abdullah’dır. Şeyhülislâm Paşmakçı-zâde Ali Efendi’nin oğludur. Paşmakçı-zâde Seyyid Abdullah Efendi diye bilinir. 1091 (m. 1680) senesinde İstanbul’da doğdu. 1145 (m. 1732) senesinde Konya’da vefât etti. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî türbesi yakınındaki kabristanda defnedildi.
Eğitim ve öğrenimini babasından aldı. Zamanının diğer âlimlerinden de ilim tahsil etti. İlimde ilerleyip yetiştikten sonra, ba’zı medreselerde müderris olarak vazîfe yaptı. Kâdılık mesleğini tercih edip 33 yaşındayken Yenişehir kadılığına ta’yin edildi. Bir müddet sonra vazîfeden ayrıldı. Bir müddet sonra Mısır kadılığına ve 1127 (m. 1715) senesinde de İstanbul kadılığına getirildi. Aynı sene içinde vazîfeden alındıysa da, 1130 (m. 1718) senesinde “Nakîb-ül-eşrâf”lığa getirildi. 1132 (m. 1720) senesinde Anadolu kadıaskerliğine ta’yin edildi. 1137 (m. 1725) senesinde Rumeli kadıaskerliğine ta’yin edildi. 1143 (m. 1730) senesinde çıkan Patrona Halîl isyanından sonra, Şeyhülislâm Yenişehirli Abdullah Efendi’nin vazîfeden ayrılması ve yerine ta’yin edilen Mirzâ-zâde Şeyh Mehmed Efendi’nin de istifâsı üzerine boşalan şeyhülislâmlık makamına ta’yin edildi. 1144 (m. 1731) senesinde bu vazîfeden ayrıldı. Hac ibâdetini ifâ etmek için Mekke-i mükerremeye gitti. Hac ibâdetini yerine getirip sevgili Peygamberimizin ( aleyhisselâm ) mübârek kabrini ziyâret ettikten sonra, dönüsünde üç ay kadar Şam’da kaldı. Daha sonra Konya’da ikâmet edip, ilim ve ibâdetle meşgûl olduğu sırada vefât etti.
Âlim ve ileri görüşlü bir zât olan Paşmakçı-zâde Seyyid Abdullah Efendi; sert mizaçlı idi. Hak ve hakîkati söylemekten çekinmezdi. Kaynaklarda eseriyle ilgili bilgiye rastlanmamıştır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Devhat-ül-meşâyıh sh. 89
2) İlmiye salnamesi sh. 511
3) Kâmûs-ül-a’lâm cild-2, sh. 1470
PAŞMAKÇI-ZÂDE SEYYİD ABDULLAH EFENDİ