Osmanlı âlimlerinden. İsmi, Abdülhalîm bin Muhammed’dir. Ehî-zâde ismiyle meşhûr oldu. 963 (m. 1555) senesinde doğdu. Doğum yeri bilinmemektedir. 1013 (m. 1604) senesi Muharrem ayının yirmidördüncü günü İstanbul’da vefât etti. Evinin karşısındaki Çukur Medrese’ye bitişik türbede medfûndur.
Ehî-zâde, Kâdı Beydâvî tefsîrine haşiye yazan Sa’dî Çelebi’nin torunlarından olup, Ebüssü’ûd Efendi’nin talebelerindendir. 978 (m. 1570) senesinde babası Edirne’de kadı iken, babasından ve oradaki âlimlerin büyüklerinden ilim öğrendi. Taşlık Medresesi müderrisi Hüsâmeddîn bin Kara Çelebi, Üçşerefeli Medresesi müderrisi Arab-zâde diye meşhûr Abdürrâîf Efendi, Sultan Bâyezîd Medresesi müderrisi Sâlih Molla, Sultan Selîm Medresesi müderrisi Hâcekî-zâde Efendi’den ders okudu. İstanbul’a geldikte Mevlânâ Fudayl Cemâlî’nin hizmetlerinde bulunup, onun güzel terbiyeleriyle yetişti. Daha sonra Şeyh-ül-İslâm Ebüssü’ûd İmâdî’nin derslerinde yetişip ilimde kemâle geldi. 982 (m. 1574) senesinin Receb ayında ilk olarak İbrâhim Paşa Medresesi’nde ders okutmaya başladı. Birçok medreselerde vazîfe yaptı. 998 (m. 1589) senesinde de Üsküdar’daki Vâlide Medresesi’nde dersiam olarak bulundu. Sonra Bursa kadılığı, Rumeli kadıaskerliği yaptı. Necmüddîn Gazzî onu çok övdü.
Kâdı Muhibbüddîn Hanefî dedi ki: “İstanbul’da yetişen âlimoğlu âlimlerin en meşhûru iki kişidir. Birisi Abdülhalîm Efendi, diğeri de Es’ad Efendi’dir. İkisi de birbirinden üstün zâtlardır. Abdülhalîm Efendi fıkıh ilminde yüksektir. Bunun ilimdeki üstünlüğünü bütün âlimler söylediler. Tâlevî, onu uzun kasîdesiyle medhetti. Ehî-zâde’nin eserleri çoktur. Hazırlamış oldukları vakıfnameler, şer’î huccetler, resmî muâmelelerde düstûr oldu. Mısır kadılığından ayrılarak İstanbul’a gelirken 1020 (m. 161) senesinde Şam’da vefât eden oğlu Yahyâ Efendi de şiirde fazilet sahibi idi.
Eserlerinden ba’zıları şunlardır: 1-Şerhu Hidâye, 2- Hâşiye-i Câmi’ul-füsuleyn, 3- Hâşiye-i Dürer, 4- Hâşiye-i Eşbâh, 5- Hâşiye-i Şerh-i Miftâh, 6-Terceme-i Şevâhid-ün-nübüvve, 7-Risâle fis-sa’yi vel-batâleti.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Hulâsat-ül-eser cild-2, sh. 319
2) Mu’cem-ül-müellifin cild-5, sh. 97
3) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 504
4) Kâmûs-ül-a’lâm cild-2, sh. 1978
5) Şakâyık-ı Nu’mâniyye zeyli (Atâî) sh. 494
6) Kıyâmet ve Âhıret sh. 200
EHÎ-ZÂDE (Abdülhalîm Efendi)