Şafiî mezhebi fıkıh ve kırâat âlimi. Kâdı’l-kudât. İsmi, Osman bin Ali bin Osman (diğer bir rivâyette İsmâil) bin İbrâhim et-Tâî el-Halebî’dir. Künyesi Ebû Amr ve lakabı Fahrüddîn olup, İbn-i Hatîb Cibrîn diye tanınır. 662 (m. 1263) senesi Rebî’ul-evvel ayında Mısır’da, Kâhire’de doğdu. 739 (m. 1338) senesi Muharrem ayında orada vefât etti. Sûfîler kabristanına defn olundu.
Haleb kadısı Şemsüddîn bin Behrâm, Kâdı Şerefüddîn el-Bârizî, İzzüddîn el-Esnâî ve daha başka âlimlerden ilim öğrendi. Fıkıh, usûl, kırâat, ferâiz, lügat, mantık, nahiv, beyân ve diğer ilimlerde yüksek âlimlerden oldu. Ders ve fetvâ verecek dereceye geldi.
İlim tahsilini tamamladıktan sonra, talebelere ders okutmaya başlayan İbn-i Hatîb Cibrîn, çok talebe yetiştirdi. İnsanlar ondan çok istifâde ettiler. Birara Haleb şehrine Kâdı’l-kudât olarak ta’yin edildi. Bu vazîfeyi yürütürken, ilim ile meşgûl olmayı da ihmâl etmedi.
Faziletler sahibi çok yüksek bir zât olan İbn-i Hatîb, haramlardan ve şüphelilerden kaçmakla birlikte, şüphelilere düşmek korkusu ile mübahların fazlasından da çok sakınırdı. Bir ara Beyt-ül-mâl vekîlliği vazîfesinde de bulundu. Fahrüddîn İbn-i Hatîb hazretlerinin yazmış olduğu kıymetli eserlerden ba’zılarının isimleri şunlardır: Şerh-üş-Şâmil-üs-sagîr, Şerhu Muhtasar-ı İbn-i Hâcib, Şerh-ül-bedi li-İbn-is-Sâ’âti, Şerh-ut-ta’cîz li-İbn-i Yûnus, Ferâiz (Nesir halindedir), Ferâiz, (Manzûm hâldedir), Mecmû (lügate dâirdir).
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-6, sh. 262
2) Tabakât-üş-Şâfiiyye (Sübkî) cild-10, sh. 126
3) Tabakât-üş-Şâfiiyye (Esnevî) cild-1, sh. 393
4) El-Bidâye ven-nihâye cild-14, sh. 184
5) Şezerât-üz-zeheb cild-6, sh. 93
6) Ed-Dürer-ül-kâmine cild-2, sh. 443
7) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 655
8) El-A’lâm cild-4, sh. 210
9) Keşf-üz-zünûn sh. 236, 418
İBN-İ HATÎB CİBRÎN (Osman bin Ali)