Fıkıh, hadîs, kelâm, târih ve edebiyat âlimlerinden. Künyesi Ebü’l-Ferec’dir. 477 (m. 1084) senesinde doğdu. 573 (m. 1177) senesinde Bağdad’da vefât etti. Bâb-ı Harb denilen yerde defn edildi. Ebû Se’âdât el-Mütevekkilî, Ebü’l-Vefâ bin Akîl, Ebü’l-Hasen Zâgûnî, Ebû Ali Mübârek ve diğer hadîs âlimlerinden hadîs-i şerîf işitmiştir. Fıkıh ilmini ise; İbn-i Akîl ve İbn-i Zâgûnî’den öğrendi. Fıkıh ilminde çok ileri dereceye ulaştı. Hanbelî mezhebi fıkıh âlimlerindendir. Bundan başka, cedel, kelâm, mantık, hesâb ilimlerini ve diğer ba’zı ilimleri öğrendi. Târih ve edebiyat ilimlerinde de yetişmiş olup, şiirler ve târihle ilgili eser yazmıştır, İbn-i Neccâr onun hakkında şöyle demiştir: “Onun, i’tikâd bilgilerini anlatan güzel eserleri vardır. Hocası İbn-i Zâgûnî’nin vefât ettiği 527 (m. 1133) senesinden i’tibâren hâdiseleri ve vefât etmiş olan âlimlerin hayatlarını yazmıştır. (Târihu ales-Sinîn) adlı eseri, hocasının yazdığı târih kitabına bir zeyl, ilâvedir. Sadaka bin Hüseyn Bağdâdî’nin hattı, yazısı gayet güzel olup, çeşitli ilimlere dâir kitapları yazarak çoğaltmıştır, ömrünü ilim öğretmekle geçirmiştir. Kendisinden, pekçok talebe çeşitli ilimleri öğrenmiştir. Ondan ilim alanlardan bir kısmı şu zâtlardır: Vezîr Ebü’l-Muzaffer bin Yûnus, Ebü’l-Meâlî bin Safi’ İbn-i Melek bin Reyhan ve diğerleri. Zamanında vezîr İbn-i Reîs-ür-rüessâ’nın mühim bir mes’elede, ilmî bir sorusu olmuştur. Sordukları, zâtlar, bunu ancak Sadaka bin Hüseyn cevaplandırır. Çünkü o, ilimde yüksek bir seviyededir dediler. Bunun üzerine suâl ona soruldu. O da gayet güzel bir cevap yazıp verdi. Vezîr bu cevâbı son derece beğendi. Sadaka bin Hüseyn’in hâlini sordu. Fakir olduğunu söylediler. Bunun üzerine ona yardımda bulundu.
İbn-i Neccâr, Ali Fahrânî’nin şöyle anlattığını nakletmiştir: “Sadaka bin Hüseyn’i vefâtından sonra rü’yâda gördüm. Hâlini sordum. Kelâm ilmi ile meşgûl olma, ben bu ilimde daldığım mes’eleler sebebiyle zarar gördüm. Fakat, verdiğim bir sadaka sebebiyle Allahü teâlâ beni affetti dedi.”
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-5, sh. 18
2) Zeyl-i Tabakât-ı Hanâbile cild-1, sh. 339
3) El-Bidâye ven-nihâye cild-12, sh. 298
4) Lisân-ül-mîzân cild-3, sh. 184
5) Şezerât-üz-zeheb cild-4, sh. 245
6) Keşf-üz-zünûn cild-1, sh. 290
SADAKA BİN HÜSEYN BAĞDÂDÎ