Kırâat ve ferâiz âlimi. Künyesi Ebû Bekr olup ismi, Muhammed bin Hüseyn bin Ali bin İbrâhim bin Ubeydullah eş-Şeybânî el-Mezrufî el-Yemenî’dir. 439 (m. 1047) senesinde Selh’de doğdu. 527 (m. 1133) senesinde Bağdad’da vefât etti. Bâb-ı Harb denilen yere defnedildi.
Ebû Bekr eş-Şeybânî, İbn-ül-Mesleme, İbn-ül-Me’mûn, es-Sarîfinî, İbn-ül-Mühtedî, İbn-ün-Nakır, En-Nehrevânî, Ebü’l-Hüseyn el-Âsımî, İbn-ül-Berâ, Ebü’l-Ganâim bin ed-Dücâcî’den hadîs-i şerîf dinledi, yazdı ve rivâyette bulundu. Ebû Bekr eş-Şeybânî, Kur’ân-ı kerîmi çeşitli kırâatlara göre okurdu.
Kendisinden de; İbn-ün-Nâsır, İbn-i Asâkir, el-Yünârâtî, Ebû Sa’d bin Ebî Asrûn, İbn-ül-Cevzî, Ebû Mûsâ el-Medînî el-Hâfız, Ali bin Asâkir ve birçok âlim rivâyette bulundular. Ayrıca birçok kimse, kendisinden ferâiz ve hesap ilmini öğrendiler.
İbn-ün-Nasr onun hakkında: “Ebû Bekr eş-Şeybânî, zamanının Kur’ân-ı kerîmi en güzel okuyanı idi. Çok kimseler kendisinden hadîs-i şerîf rivâyetinde bulundular” demektedir.
İbn-i Cevzî ise: “Ebû Bekr eş-Şeybânî, sağlam, güvenilir, i’tikâdı düzgün, Hanbelî mezhebine mensûb bir zât olup, namazda secdede iken vefât etti. Bâb-ı Harb denilen yere defnedildi” demektedir.
İbn-i Katî’î şöyle demektedir: “İbn-ül-Ahdâr’ın şöyle dediğini işittim: Ebû Bekr eş-Şeybânî’nin hadîs-i şerîf rivâyetinden çok haz duyardım.”
Ebû Nasr el-Yûnârâtî, Mu’cem’inde; “Ebû Bekr eş-Şeybânî, asrının teki idi. Kur’ân-ı kerîmi çok güzel okurdu” demektedir.
Ebû Bekr eş-Şeybânî’hin Ebû Hüreyre’den ( radıyallahü anh ) rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte, Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ) buyurdu ki: “Münâfıklık alâmeti üçtür: Yalan söylemek, va’dini yerine getirmemek, emânete hıyânet etmek.”
Ebû Bekr eş-Şeybânî’nin yazdığı eserlerden biri de, Kitâb-ül-ferâiz’dir. Ayrıca ferâiz ilmi hakkında daha birçok kitaplar yazmıştır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Zeyl-i Tabakât-ı Hanâbile cild-1, sh. 178
2) Mu’cem-ül-müellifîn cild-9, sh. 245
3) Şezerât-üz-zeheb cild-2, sh. 81
4) Esmâ-ül-müellifîn cild-2, sh. 87
MUHAMMED BİN HÜSEYN EŞ-ŞEYBÂNÎ