Fıkıh ve hadîs âlimi. Künyesi Ebü’l-Muzaffer olup ismi, Muhammed bin Ebi’l-Abbâs Ahmed bin Muhammed bin Muhammed bin Ahmed bin İshâk İbni Ebi’l-Abbâs el-İmâm Muhammed bin İshâk Ebü’l-Fityân bin Ebi’l-Hasen İbni Ubey bin Mensûr bin Mu’âviye el-Esgar bin Muhammed bin Ebi’l-Abbâs bin Anbese el-Esgar bin Utbe bin Eşref bin Osman bin Anbese bin Ebî Stifyân Sahr bin Harb bin Umeyye bin Abdi-şems bin Abdimenâf el-Emevî el-Anbesî el-Mu’âvî el-Ebyurdî’dir. Ebü’l-Muzaffer el-Ebyurdî hazretleri, aynı zamanda edîb, şâir, neseb (soy) ilmini iyi bilen, lügat âlimi ve târih ilminde mütehassıs bir zât idi. Ebü’l-Muzaffer el-Ebyurdî, Horasan’ın Ebyurd nahiyesinde doğdu. 507 (m. 1113) senesi Rebî’ül-evvel ayında İsfehan’da vefât etti. Câmi-i Atîk’de cenâze namazı kılınıp defn edildi.
Ebü’l-Muzaffer el-Ebyurdî; İsmâil bin Mes’ad el-İsmâilî, Ebû Bekr bin Halef eş-Şîrâzî, Mâlik bin Ahmed el-Bâniyâsî, Abdülkâhir el-Cürcânî en-Nahvî’den hadîs-i şerîf dinledi ve rivâyette bulundu. Fıkıh ilmini İmâm-ül-Harameyn’den tahsil etti. Kendisinden ise es-Silefî, Ebû Bekr bin el-Hâdıne, Ebû Âmir el-Abderi ve birçokları hadîs-i şerîf dinlediler ve rivâyette bulundular.
Ebü’l-Muzaffer el-Ebyurdî’yi, birçok âlim güzel ahlâkı sebebiyle ve faziletiyle medh ettiler. Birçok ilim kollarında mütehassıs, kuvvetli zekâ ve irâde sahibi idi.
Es-Silefî onun hakkında: “Vallahi, Ebü’l-Muzaffer el-Ebyurdî, Allahü teâlânın dînine sımsıkı bağlı, sâlih ve fakîh bir zât idi. Birgün bana, “Ben Allahü teâlânın kitabının ve O’nun Peygamberi Muhammed aleyhisselâmın hadîs-i şeritlerinin bulunduğu şu evde, onlara hürmeten uyuduğumu hatırlamıyorum” dedi” demektedir.
Abdülgâfir de onun hakkında: “Ebü’l-Muzaffer el-Ebyurdî, zamanının en faziletlisi, neseb (soy) ilminde asrının kendisiyle iftiharı ve edîb bir zât idi” demektedir.
İbn-i Sem’ânî ise: “Ebü’l-Muzaffer, lügat, neseb ilminde ve diğer ilim dallarında bir tane idi” demektedir.
Ebü’l-Muzaffer el-Ebyurdî’nin rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte, Resûlullah efendimiz ( aleyhisselâm ); “Sizden biriniz kentlisine gelen bir zarar, üzüntü, sıkıntı sebebiyle ölümü istemesin. Şayet isterse, şöyle desin: Ey Allahım! Yaşamam hakkımda hayırlı ise yaşat, vefâtım hayırlı ise rûhumu al” buyurdu.
Ebü’l-Muzaffer Ebyurdî, birçok eserler yazmıştır. Bunlardan ba’zıları şunlardır: 1- Târih-i Ebyurd ve Nesâ, 2-El-Muhtelifü vel-mü’telifü (Neseb ilmine dâirdir.), 3- Tabakât-ül-ilm, 4-Dîvânü şi’r, 5- Kevbeb-ül-müteemmil.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müellifîn cild-8, sh. 314
2) Tabakât-üş-Şâfiiyye cild-6, sh. 81
3) El-Bidâye ven-nihâye cild-12, sh. 176
4) Bugyet-ül-vuât cild-1, sh. 40
5) Tezkiret-ül-huffâz cild-4, sh. 1241
6) Şezerât-üz-zeheb cild-4, sh. 18
7) Vefeyât-ül-a’yân cild-4, sh. 444
MUHAMMED BİN AHMED EL-EBYURDÎ