Şafiî mezhebi fıkıh âlimi. Künyesi Ebü’l-Feth olup ismi, Es’ad bin Fadl el-Mihenî’dir. Es’ad el-Mihenî 461 (m. 1069) senesinde doğdu. 527 (m. 1133) senesinde Hemedan’da vefât etti. Es’ad el-Mihenî fıkıh ve hılâf ilminde üstün derecelere sâhib idi. El-Gazzi kendisini çok medhetti.
Es’ad el-Mihenî, fıkıh ilmini İmâm Ebü’l-Muzâffer Mensûr bin Muhammed es-Sem’ânî’den ve Merv şehrinde el-Muvaffak el-Hirevî’den öğrendi.
Ebû Sa’d bin Sem’ânî onun hakkında: “El-Mihenî fıkıh ilminde mütehassıs olup, emsallerinden çok üstün idi. Merv’deki Nizamiye Medresesi’nde ders verdi ve pekçok kimse kendisinden fıkıh öğrendi. Daha sonra oradan Gazne’ye gitti. Orada çok izzet ve ikram gördü. Oradan Hindistan’ın meşhûr şehri Lâhor’a gitti. Orada da insanlara ilim ve fazileti yaydı. El-Mihenî, çok olan malını ve mülkünü, Allahü teâlânın yolunda sarf etti. Lâhor’dan sonra Irak’a gitti ve oradaki Nizamiye Medresesi’nde ders vermeye başladı. Şânı orada da yayılınca, ilim öğrenmek için yüzlerce kişi onun derslerine koştu” demektedir.
Ebû Bekr Muhammed bin Ali el-Hatîb, Es’ad el-Mihenî hazretlerine ömrünün sonlarına doğru hizmet etmiş, Kazvinli bir fıkıh âliminden şöyle nakletti: “Vefâtı yaklaştığı zaman, ben Es’ad el-Mihenî hazretlerinin odasında idim. Bize “Beni yalnız bırakınız, dışarı çıkınız!” dedi. Biz de onun bu isteğini yerine getirmek için dışarı çıktık. Fakat ben kapıda durup içerisini dinledim. Es’ad el-Mihenî hazretleri, “Allahü teâlânın katında makbûl olup da, dünyâda kaçırdığım şeylere” diyerek dövünüyor ve ağlıyordu! Vefât edinceye kadar bu sözü söyledi ve ağladı.”
Hâfız Ebû Sa’d es-Sem’ânî yine onun hakkında; “Es’ad el-Mihenî, Selçuklu Sultânı Mahmûd tarafından Merv’e elçi ta’yin edildi. Oradan Hemedan’a gitti ve vefâtına kadar orada kaldı” demektedir.
Birçok eser yazan Es’ad el-Mihenî’nin en meşhûr eseri, Ta’lîkatün fil-fıkhı vel-hılâftır.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Mu’cem-ül-müeliifîn cild-2, sh. 250
2) Tabakât-üş-Şâfiiyye cild-7, sh. 42
3) El-Bidâye ven-nihâye cild-12, sh. 42
4) Tezkiret-ül-huffâz cild-4, sh. 1288
5) Şezerât-üz-zeheb cild-4, sh. 80
6) Vefeyât-ül-a’yân cild-1, sh. 207
ES’AD BİN EBÎ NASR EL-MİHENÎ