Nusaybin’de yetişen kırâat âlimlerinden. İsmi, Ahmed bin Mübârek bin Nevfel el-Hurfî en-Nusaybînî’dir. Hurafe, Nusaybin’in köylerindendir. Künyesi Ebü’l-Abbâs olup, Takıyyüddîn lakabı ile tanınırdı. Doğum târihi belli değildir. Büyük bir âlimdir. 600 (m. 1203) senesinden sonra Musul’a geldi. Orada Arab dili ve edebiyatına âit ilimleri, Ömer bin Ahmed es-Sifnî’den öğrendi. Sahîh-i Buhârî’yi, Muhammed bin Muhammed İbni Serâyâ’dan ve Ebü’l-Vakt’ten dinledi. Hadîs ve diğer ilimlerde çok yükseldi. Kırâat ilmini Şeyh İzzeddîn Muhammed bin Abdülkerîm el-Bevâzîcî’den ve Musul’da yetişen kırâat âlimi İbn-i Hamele’den okudu. İbn-ül-Fehhâm’dan tecvîd ilmini öğrendi. Daha birçok ilimde mütehassıs olarak yetişti. Kıymetli eserler yazdı. Bir müddet Sincâr’da kaldı. Orada Şafiî fıkhını okuttu. Sultan İshâk bin Sâhib, onu Musul’a gönderdi. Musul atabeğinin iki oğlu Sâlih ve Muzaffer, kendisinden ders aldı. Sonra Cezîre’ye geldi, insanlar, kendisinden çok faydalandılar. Daha sonra hacca gidip döndü. 664 (m. 1266) senesinin Receb ayında vefât etti.
Büyük bir kırâat âlimi olan Ahmed bin Mübârek, çok geniş bir ilme sahipti. Çok üstünlükleri kendisinde topladı, ilmini, herkesin takdîr ettiği bir âlimdir. Çok kimse, Kur’ân-ı kerîmin kırâatini ondan öğrendi. Kırâat âlimlerinden Ebü’l-Hasen Ali bin Ahmed bin Mûsâ el-Cezerî, kendisinden kırâat öğrenenlerdendir. Şeyh Ebû Bekr el-Maksâtî, ondan icâzetle “Tecvîd” kitabını rivâyet etmiştir.
Eserleri çok kıymetledir. Ahkâm hakkında bir kitabı ile, arûz hakkında bir kitabı vardır. İbn-i Düreyd’in “Maksûre”sini şerh etmiştir. Hitâbet ilmine dâir bir eseri de vardır. “Şerh-ül-milha” adında bir kitabı ile ilm-i ferâizi anlatan bir manzûm eseri daha vardır. Ayrıca âlimlerin lakabları hakkındaki mes’eleleri inceleyen bir manzûmesi de mevcûttur.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Ma’rifetü kurrâ-il-kibâr cild-2, sh. 544
2) Bugyet-ül-vuât cild-1, sh. 355
3) Tabakât-üş-Şâfiiyye cild-8, sh. 29
4) Mu’cem-ül-müellifîn cild-2, sh. 57
AHMED BİN MÜBÂREK EL-HURFÎ (İbn-i Nevfel)