Fıkıh ve hadîs âlimi. Künyesi Ebû Abdullah olup ismi Muhammed bin Halef bin Saîd bin Vehb’dir. İbn-ül-Murabıt diye tanındı. Aslen Endülüslüdür. Meriyye şehrinde kadılık yapmıştır. Pekçok değerli âlimlerden okuyan Muhammed bin Halef, 485 (m. 1092) yılında Medine’de vefât etmiştir.
Muhammed bin Halef, Ebü’l-Kâsım el-Mühelleb ve Ahmed bin Muhammed et Talmenekî’den ilim öğrendi ve hadîs-i şerîf dinledi. Ahmed bin Muhammed, kendisine icâzet (diploma) verdi. Muhammed bin Halef, ayrıca Muhammed bin Abbâs el-Kayrevânî’den istifâde etti. Kendisinden; Kâdı Ebû Abdullah et-Temîmî, Kâdı Ebû Ali el-Hâfız ve fıkıh âlimi olan Ebû Muhammed bin Ebî Ca’fer ilim öğrendi ve hadîs-i şerîf dinledi.
Fazilet sahibi bir zât olan Muhammed bin Halef, halka Ehl-i sünnet inancını anlatır, bu doğru i’tikâdın yayılmasına çok gayret ederdi. İnsanlar onun yanına hadîs-i şerîf dinlemek için gelirlerdi.
Ömrünü çok değerli eserler yazarak ve İslâmiyete hizmet ederek geçiren bu âlimin yazdığı eserlerden ba’zıları şunlardır:
1. Kitâb-ün-kebîrun fî serh-ü-Câmi’-is-Sahîh lil-Buhârî. Bu eser, Sahîh-i Buhârî’nin şerhidir. 2. Ta’likât-ün-alel-Müdevvene fil-fıkh. 3. El-Vusûl ilel-garaz-il-matlûb min cevâhiri kût-il-kulûb.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Ed-Dîbâc-ül-müzehheb sh. 273
2) El-Vâfî bil-vefeyât cild-3, sh. 46
3) Keşf-üz-zünûn cild-2, sh. 1361, 1644
4) El-A’lâm cild-6, sh. 348
5) Hediyyet-ül-ârifîn cild-2, sh. 76
6) Mu’cem-ül-müellifîn cild-9, sh. 284
MUHAMMED BİN HALEF