Hadîs ve fıkh âlimi, meşhûr va’iz. İsmi, Ali bin Muhammed bin Ahmed bin Hasen; künyesi, Ebü’l-Hasen olup, Mısrî diye meşhûr olmuştur. Samarrâ’da 257 (m. 871)’de Muharrem ayında doğmuştur. Daha sonra Bağdâd’a gelip ilim tahsil etti ilmi her tarafa yayıldı. Mısır’a gitti ve orada uzun müddet kaldıktan sonra tekrar Bağdâd’a döndü. Bundan sonra Mısrî diye anıldı. Bağdâd’da 338 (m. 949) Zilkade ayının son Pazar günü vefât etti.
Ali bin Muhammed, Ahmed bin Ubeyd bin Nâsıh, Abdullah bin Hasen el-Hâşimî, Muhammed bin Ebîl-Avâm er-Riyâhî, Muhammed bin İbrâhîm bin Cinâd ve Ebû İsmail et-Tirmizî, Abdullah bin Ahmed ed-Devrekî, Ahmed bin İshâk el-Vezzân, Ahmed bin Mesrûk et-Tûsî ve Bağdâd’daki pek çok âlimden hadîs-i şerîf öğrendi. Mısır’da ise Mâlik bin Yahyâ bin Mâlik, Abdullah bin Muhammed bin Ebî Meryem, Ebû Yezîd el-Karâtisî, Süleymân bin Şuayb Keysânî, Abdülmelik bin Yahyâ bin Bükeyr gibi âlimlerden hadîs öğrendi.
Ebû Hasen el-Mısrî, Ali bin Muhammed’den ise; Muhammed bin İsmail el-Verrâk, Muhammed bin Muzaffer, ed-Dâre Kutni İbn-i Yûsuf el-Kavvâs ve pek çok âlim hadîs rivâyet etmişlerdir. Âlim, her şeyiyle emîn, veli (Allahü teâlânın dostu) olan bir zât olup, sika (sağlam, güvenilir) idi. Leys bin Sa’d ve İbn-i Lehîa’nın rivâyet ettikleri hadîsleri topladı. Dünyâya hiç ehemmiyet vermezdi. Şüpheli olan; ya’nî haram mı helâl mi olduğu tam kesin belli olmayan şeyler husûsunda çok kıymetli kitaplar yazdı. Zamanındaki en büyük va’izlerden olup, yapmış olduğu va’zlarla pekçok kimsenin Allahü teâlânın râzı olduğu hâle gelmesine sebep oldu. Kendisine âit bir meclisi olup, hep bu meclisde va’z ederdi. İlmiyle âmil olan, söylediğini yaşayan bir zât idi.
Buyurdu ki: “Mü’minin tabiatında hayır demek yoktur. Çünkü mü’min, Allahü teâlâdan devamlı olarak kendisine gelen lütuf ve ihsânları görünce hayır demekten haya eder.”
On cildlik bir tefsîri ve ikiyüz altmış cüzlük Kitâb-ül-ahkâm ve hadîs ilminde de yüzkırk cüzlük el-Müsned-ül-kebir kitapları vardır. Ayrıca, Kıyâm-ül-leyl, es-Sıyâm, Fadl-ül-fark alel-ganî, el-İhlâs ve el-Menâsık te’lîf etmiş olduğu eserlerdendir.
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Târîh-i Bağdâd cild-12, sh 75
2) Şezerât-üz-zeheb cild-2, sh. 347
3) Mu’cem-ül-müellifîn cild-7, sh. 179
4) Esmâ-ül-müellifîn cild-1, sh. 679
ALİ BİN MUHAMMED EL-MISRÎ