Tabiînin büyüklerinden. Medîne-i münevveredeki fukaha-i seb’adan (yedi büyük fıkıh âlimi) biridir. Künyesi Ebû Eyyûb’dür. Hazreti Osman’ın halifeliği sırasında doğdu. 104 (m. 722) senesinde 73 yaşında iken vefât etti. Ümmül-mü’minîn Hazreti Meymûne’nin azatlısı idi. Fıkıh ve hadîs ilminde meşhûr âlimdir. Hazreti Meymûne’den, Hazreti Âişe’den, Hazreti Ümmü Seleme’den, Ebû Hüreyre’den, İbn-i Abbâs’dan, Zeyd bin Sabit, Mikdad bin Esved ve diğer pek çok zâttan hadîs-i şerîf işitip, rivâyet etmiştir. Amr bin Dinar, Abdullah bin Dinar, Abdullah bin Fadl el-Hâşimî, Ebu’z-Zinâd, Bükeyr bin Eşeç, Yahyâ bin Sa’îd el-Ensârî ve diğerleri Süleymân bin Yesâr’dan hadîs-i şerîf işitip rivâyet etmişlerdir. Kütüb-i sitte râvilerindendir. Rivâyet ettiği hadîs-i şerîfler Sahîh-i Buhârî’de, Sahîh-i Müslim’de, Sünen-i İbn-i Mâce’de, Sünen-i Tirmizî’de yer almıştır. Sika, (güvenilir, sağlam) bir râvi olup, çok hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir.
Fıkıh ilminde zamanının yedi büyük âliminden biridir. O asrın meşhûr âlimlerinden olan Sa’îd bin Müseyyib, kendisine fetvâ sormaya gelenleri, Süleymân bin Yesâr’a gönderirdi ve “Bu gün o en iyi bilen âlimdir” derdi.
Hubeyb bin Yesâr Külâbî, Ebû Hazım’dan şöyle nakletmiştir: “Süleymân bin Yesâr, bir defasında bir arkadaşı ile Medine’den Ebva’ya gitmişti. Bir ara arkadaşı onu çadırda bırakıp, bir iş için yanından ayrılmıştı. Yakınlarındaki çadırdan bir kadın onu görmüş, güzel sûretine hayran kalıp, çadıra gelmişti. Bir şeyler istiyor zannederek yiyecek öteberi vermek üzere iken, kadın kötü düşüncesini söyledi. Süleymân bin Yesâr, kadına seni şeytan saptırmış deyip, başını ellerinin arasına alıp, ağlamaya başladı. Kadın onun ağlamaya başladığını görerek şaşırdı. Oraya geldiğine pişman olup, hemen çadırına döndü. Arkadaşı gelip, onun ağladığını görünce hayrola çocuklarını mı hatırladın, dedi. Durumu öğrenince o da ağlamaya başladı. Bunun üzerine Süleymân bin Yesâr, peki sen niçin ağlıyorsun, dedi. Arkadaşı sen böyle bir tehlikeden kurtuldun. Acaba ben böyle birşeyde tehlikeden kurtulabilir miydim diye ağlıyorum, dedi. Bundan sonra Kâ’beyi ziyâret için Mekke’ye gittiler. Mekke’ye varıp, Kâ’beyi tavaf ettiler. Süleymân bin Yesâr, tavaftan sonra bir köşeye çekilip biraz uyudu. Rü’yâsında Yûsuf aleyhisselâmı gördü. Hazreti Yûsuf onun Ebva’daki kadından sakınmasından dolayı onu methetti ve o hâlini çok beğendiğini söyledi.”
Rivâyet ettiği hadîs-i şerîflerden ba’zıları:
Ebû Hüreyre’den rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte Resûlullah efendimiz buyuruyor ki: “Allahü teâlâya fıkıhtan daha üstün bir şeyle ibâdet edilmedi. Muhakkak ki, bir tek fakîh, şeytân üzerine bin âbidden daha şiddetlidir. Her şeyin bir direği vardır. Bu dînin direği de fıkıhtır.”
“Kıyâmet gününde, insanların üzerinde ilk hüküm verilecek şu üç kişidir. Birincisi, şehîd edilen bir adamdır. Bu adam Allahü teâlânın huzûruna getirilecek, Allahü teâlâ ni’metlerini ona tarif edecek, o da onları tanıyacaktır. Allahü teâlâ bunun üzerine adama “Bu ni’metler hakkında ne yaptın?” diye soracak. Şehîd “Senin uğrunda çarpıştım. Nihâyet şehîd edildim!” diyecektir. Hak teâlâ “Yalan söyledin. Ancak sen cesur denilmek için çarpıştın. Gerçekten senin için cesur denildi de!” buyuracak. Sonra onun hakkında emir verecek ve yüzü üstü sürüklenecek, nihâyet Cehenneme atılacaktır.
İkincisi, ilim öğrenip öğreten ve Kur’ân-ı kerîm okuyan bir adamdır. Bu da getirilerek kendisine ni’metlerini tarif edecek, o da onları tanıyacaktır. Allahü teâlâ “Bunlar hakkında ne, yaptın?” diye soracak o da “İlim öğrendim ve öğrettim. Senin rızân için Kur’ân-ı kerîm okudum!” diyecek. Allahü teâlâ da “Yalan söyledin! Ancak sen ilmi, âlim denilsin diye öğrendin, Kur’ân-ı kerîmi de o kâridir, (Kur’ân-ı kerîmi ezbere bilen) denilsin diye okudun, gerçekten sana denildi de!” buyuracak. Sonra onun hakkında emir verecek ve yüzü üstü sürüklenecek, nihâyet Cehenneme atılacaktır.
Üçüncüsü, Allahü teâlânın kendisine zenginlik ve malın her çeşidinden verdiği adamdır. Bu da getirilerek ona ni’metlerini tarif edecek, o da onları tanıyacaktır. Allahü teâlâ “Bunlar hakkında ne yaptın” diye soracaktır. O adam “Uğrunda mal sarf edilmesini dilediğin hiçbir yol bırakmadım. Mutlaka senin için sarf ettim!” diyecek Allahü teâlâ da “Yalan söyledin! Ancak sen, o cömerttir, desinler diye yaptın. Gerçekten denildi de” buyuracak. Sonra onun hakkında emir verecek ve yüzü üstü sürüklenecek. Sonra Cehenneme atılacaktır.”
¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾
1) Tehzîb-üt-tehzîb cild-4, sh. 228
2) Tezkiret-ül-huffâz cild-1 sh. 91
3) Miftâh-üs-se’âde cild-2, sh. 16
4) Tehzîb-ül-esmâ vel-luga cild-1, sh. 234
5) El-A’lâm cild-3, sh. 138
6) Hilyet-ül-evliyâ cild-2, sh. 190
7) Tam İlmihâl Se’âdet-i Ebediyye sh. 998
SÜLEYMÂN BİN YESÂR